Làm đẹp là nhu cầu của con người bất kể tuổi tác, giới tính. Sau quần áo, món trang sức, mặt mũi da dẻ, tóc và răng cũng được săm soi kỹ lưỡng để tạo vẻ thu hút và tự tin hơn. Từ ngày xa xưa, cổ nhân đã từng nhận đá quý vào răng cửa, bọc vàng… để nụ cười hấp dẫn hơn. Thời nay, ngoài việc chăm sóc răng miệng, bá tánh còn tìm những cách làm đẹp thêm cho nụ cười nên ngành nha khoa thẩm mỹ đang phát triển mạnh mẽ.
Nha khoa thẩm mỹ hay “Cosmetic dentistry” chú trọng đến vẻ đẹp của nụ cười trên gương mặt. Theo cái nhìn đương thời thì miệng phải có đủ răng (ít nhất là hàng răng cửa, khi cười khoe ra với bá tánh); răng phải đều và trắng. Do đó hầu hết các kỹ thuật trong nha khoa thẩm mỹ đều chú trọng đến tẩy răng cho trắng (whitening), dental bonding (lấp, vá cho đầy chỗ khuyết trên răng) và bọc răng (veneer).
Khác với nha khoa toàn diện (general dentistry) do các nha sĩ toàn khoa đảm trách, chuyên việc bảo trì răng, phòng ngừa và chữa sâu răng, bọc răng, niềng răng và làm cầu nối (bridge); chú trọng đến công năng của răng. Riêng nha khoa thẩm mỹ thì chú trọng đến vẻ đẹp, nụ cười, từ răng đến lợi (nướu). Bài viết này chỉ tóm tắt một số chi tiết về nha khoa thẩm mỹ.
Nha khoa thẩm mỹ sửa chữa những khiếm khuyết như răng mẻ /sứt, răng không liền nhau (chỗ hở giữa hai răng), răng bị nhuốm màu vàng, nâu… răng mọc lệch hoặc có hình thể khác thường. Khi răng và lợi khỏe mạnh, ta có thể dùng nha khoa thẩm mỹ để tăng vẻ đẹp cho nụ cười.
Thông thường, nha khoa thẩm mỹ bao gồm các cách chữa trị sau đây:
Tẩy răng cho trắng (Teeth whitening): Thức ăn uống đậm màu như cà phê, trà, dâu xanh… qua thời gian sẽ nhuộm màu răng. Nha sĩ thường dùng hóa chất để tẩy răng cho trắng tại văn phòng (khoảng một tiếng đồng hồ) hoặc ta có thể dùng sản phẩm tẩy răng tại nhà, và thường sau vài tuần lễ mới thấy kết quả.
“Vá chỗ khuyết” trên răng (Dental bonding): Nha sĩ dùng “nhựa” (resin) cùng màu răng quết lên răng che phủ các khiếm khuyết như sứt mẻ, thay màu. Cách chữa trị này có thể thay đổi cả hình thể của chiếc răng, răng lớn hơn, dài hơn, đầy đặn hơn và đồng đều hơn. Dental bonding cần làm lại mỗi 5-7 năm, không ảnh hưởng đến men răng nên khi không vừa ý, ta có thể trở lại hình thể trước.
Loại nhựa dùng để vá cũng được dùng để vá lỗ hổng của răng sâu, thay thế bạc / vàng dùng để lấp lỗ hổng sâu răng trước đó hoặc lấp gốc răng bị tuột nướu.
Bọc răng [bằng] men sứ (Porcelain veneers)
Sứ hay porcelain, loại đặc biệt cho cơ thể con người, được dùng để bọc răng; như dental bonding, men sứ che giấu những vết nứt, mẻ và đổi màu của răng. Có nhiều loại men sứ, khi dùng nha sĩ thường phải cạo bớt lớp men [tự nhiên] để phết lớp men sứ [mới] lên trên. Men răng [cũ] bị bào sạch, chiếc răng chỉ còn là một mầm nhọn nhỏ xíu, bộ răng bọc tạm thời được dán vào miệng cho đến khi thay thế bằng bộ răng men sứ mới được chế tạo để dùng lâu dài. Men sứ cũng như nhựa resin, cần tái tạo mỗi 10 năm sau lần bọc răng đầu tiên.
Một chút về bọc răng: phương thức làm đẹp này xuất phát từ Hollywood thủ đô của ngành điện ảnh, thoạt tiên chỉ là việc “trang điểm”. Năm 1928, trăm năm trước, đạo diễn khởi sự việc quay cận ảnh miệng diễn viên khi họ nói năng để có vẻ “thật” hơn. Thu hình mồm miệng nhấp nhánh nên cần hình ảnh đẹp của “bộ máy phát thanh” ấy, thế là nha sĩ được mời làm cố vấn. Nha sĩ Charles Pincus là người đầu tiên. Sau chục năm “làm đẹp” miệng diễn viên cho phim ảnh, ông nha sĩ chế ra bộ bọc răng bằng nhựa acrylic, có thể dán vào răng và giữ được một thời gian ngắn. Nghiễm nhiên, ông Pincus trở thành ngôi sao của các minh tinh điện ảnh, từ James Dean, Joan Crawford, đến Walt Disney nhờ tài làm đẹp cho diễn viên, những người cần làm đẹp trước mắt bá tánh. Sản phẩm dùng để bọc răng mỗi ngày một cải tiến, đẹp mắt hơn, dính lâu hơn, từ độ dính vài ngày đến vài tháng của thập niên 50 trong thế kỷ trước đến năm 1983 thì sản phẩm bọc răng tạo được vẻ đẹp cho nụ cười bền đến cả chục năm như hiện nay.
Vật dụng được cải tiến qua tay người dùng, mấy thế hệ nha sĩ hành nghề. Trong thập niên 90, nha sĩ Bill Dickerson mở cơ sở đào tạo, Las Vegas Institute for Advanced Dental Studies, huấn luyện các nha sĩ trẻ cách làm đẹp nụ cười và từ đó ngành nha khoa thẩm mỹ trở nên phổ thông hơn, được nhìn nhận như ngành giải phẫu thẩm mỹ, một chuyên khoa của ngành giải phẫu và không chỉ dành riêng cho nghệ sĩ trình diễn.
Tạo hình thể cho răng (Tooth contouring)
Nha sĩ cạo một lớp men răng mỏng để thay đổi hình thể chiếc răng, tuy nhiên lượng men có thể cạo chỉ giới hạn.
Tạo hình thể cho nướu (Gum contouring)
Miệng đôi khi có nhiều nướu, khi cười, nụ cười trông mất cân bằng, thấy nướu nhiều hơn răng. Nha sĩ cắt bớt nướu để tạo hình thể cân bằng hơn.
Nha khoa toàn diện dù với mục đích chữa trị để “phục hồi” công năng của răng nhưng vẫn đem lại ít nhiều vẻ đẹp cho nụ cười. Như khi bọc đầu răng, crown, để chữa vết sứt mẻ giúp ta cắn, nhai thức ăn; niềng răng đem lại sự cân bằng cho hàm răng và nụ cười trông “cân bằng” hơn.
Tẩy răng là phương thức làm đẹp phổ thông nhất và ít tốn kém nhất.
Chữa răng để phục hồi công năng có thể được bảo hiểm chi trả một phần và ta nên khám răng định kỳ để cạo sạch lớp vôi đóng chung quanh chân răng, nướu. Với các phương thức làm đẹp nụ cười, ta phải tự túc hoàn toàn tùy theo phương thức, nhất là bonding và bọc răng, cần tái tạo sau một thời gian, nên cần tính toán ngân quỹ.
Hiện nay, bọc răng được xem là phương thức làm đẹp của những người khá giả, rất phổ thông trong giới nghệ sĩ trình diễn, cần làm đẹp từ mái tóc đến móng chân, vẻ đẹp “hoàn hảo” do họ khởi xướng và ưa chuộng, và trở thành phong trào dẫn theo người ái mộ. Làm đẹp là cách trưng bày sự rộng rãi về tiền bạc của cá nhân. Hầu như nghệ sĩ trình diễn nào cũng o bế nụ cười qua nha khoa thẩm mỹ.
Thẩm mỹ thay đổi với thời gian. Riêng với nụ cười, răng khểnh thủa xưa là vẻ duyên dáng, ngày nay lại là sự “không cân bằng” của nụ cười, cần sửa chữa nếu đủ khả năng chi trả. Chiếc răng khểnh [chút chút] được “uốn” theo niềng sắt cho thẳng hàng hoặc nhổ phắt nếu khểnh quá xá và thay bằng răng xương (implant) bọc men sứ.
Bá tánh rủng rỉnh túi tiền là có thể “mua” được vẻ đẹp theo ý muốn, từ mái tóc, khuôn mặt, bộ răng đến gót chân, chưa kể việc thay đổi hình dạng bộ phận sinh dục. Riết rồi người đẹp nam cũng như nữ, trông giống nhau in hệt từ khuôn mặt đến hàm răng. Người Á Đông ta bây giờ hầu như ai cũng có chiếc mũi thẳng dọc dừa qua hình ảnh trên mạng xã hội, phe ta tò mò nhìn ngắm mà không đoán ra đâu là kết quả của ngành thẩm mỹ, đâu là tài nghệ của mấy tay sửa chữa hình ảnh, photoshop?!
“Xấu” tự nhiên hay “đẹp” giải phẫu, biết chọn thứ nào bây giờ?
TLL
