Năm 2021 sắp đi qua và đi qua một cách sôi động với những bất an cho cư dân thế giới. Khắp nơi, bá tánh hoang mang về biến thể omicron của siêu vi khuẩn Covid-19. Phần sợ hãi bệnh tật dù đã mòn mỏi lắm rồi vì nỗi sợ hãi ấy, phần lo lắng về vật giá leo thang nên thị trường chứng khoán lắc lư xao xác theo nỗi bất an của cư dân. Bài viết này tóm tắt các cách đo lường “sức khỏe” của nền kinh tế, một bức tranh hình thành từ nhiều chi tiết, mỗi chi tiết là một số liệu tổng kết từ các chỉ số tài chánh / xã hội. Những số liệu trình bày dưới đây giúp ta hiểu phần nào về các diễn biến kinh tế hiện nay tại Huê Kỳ.
Nhân công
Một trong những số liệu quan trọng áp dụng trong việc ước đoán diễn biến kinh tế là những số liệu về nhân công, tăng, giảm hoặc không thay đổi mỗi tháng. Ðể kinh tế phát triển mạnh mẽ, ta cần gia tăng khoảng 100,000 đến 150,000 công việc mỗi tháng theo nhu cầu gia tăng dân số.
Theo tài liệu của bộ Lao Ðộng, so với tháng Mười năm 2020 (680,000 nhân công nhận việc), vào tháng Mười năm 2021, số nhân công tại Huê Kỳ là 531,000 người nhận việc. Tạm hiểu là vào cùng khoảng thời gian, số nhân công tại Huê Kỳ sút giảm so với năm ngoái. Nghĩa là Huê Kỳ đang thiếu nhân công và thiếu nhân công thì kinh tế khó phát triển.
US Bureau of Labor statistics via FRED
Tỷ lệ thất nghiệp
Tỷ lệ thất nghiệp “đo” mức “khó khăn” của thị trường nhân công, số nhân công chưa tìm được việc làm như ý sau 4 tuần lễ tìm kiếm. Tỷ lệ này là 4.8% trong tháng Mười, 2021 so với 6.8% trong tháng Mười năm ngoái; nghĩa là số người thất nghiệp tại Huê Kỳ đã sút giảm đôi chút.
US Bureau of Labor Statistics via FRED
Tổng sản lượng nội địa (gross domestic product, GDP)
Tổng sản lượng nội địa là biểu tượng bao quát nhất của các hoạt động kinh tế. Số liệu này đo trị giá của sản phẩm và dịch vụ nội địa và cho thấy kích thước cũng như sức mạnh của nền kinh tế ấy. Quý III năm nay, GDP của Huê Kỳ là 19,469,398 tỷ (hay 19.5 trillion) Mỹ kim so với quý III của năm ngoái là 18,560,774 tỷ (hay 18.5 trillion) Mỹ kim. Khi so sánh, ta sẽ thấy rằng năm nay, kinh tế Huê Kỳ có phần phát triển. Chi tiết hơn, vào quý II, GDP của Huê Kỳ gia tăng 6.7%, và vào quý III, mức phát triển này chậm lại, chỉ gia tăng 2.1% vì cư dân bớt tiêu xài. Lý do chính là Covid-19 lại hoành hành khiến nhiều địa phương gia tăng việc kiểm soát dịch bệnh, tiết giảm việc đi lại, buôn bán. Ngoài ra, những khoản tài trợ từ chính phủ liên bang và tiểu bang đều sút giảm. Bớt lợi tức nên bá tánh bớt tiêu xài.
US Bureau of Economic Analysis via FRED
Tỷ lệ nợ công/ Tổng sản lượng nội địa (Debt/GDP)
Số liệu này đo lường mức trách nhiệm tài chánh của một quốc gia; chính phủ Huê Kỳ đã vay nợ ngoại nhân bao nhiêu so với trị giá [tài sản] kinh tế của đất nước. Khi tỷ lệ này gia tăng, việc trả tiền lãi càng khó khăn và chính phủ khó gia tăng việc tiêu xài. Tỷ lệ Debt/GDP trong quý IV của năm 2020 là 100.80930 so với quý II năm 2021 là 98.29635. Nghĩa là nợ công đang gia tăng.
Federal Reserve Bank of St. Louis via FRED
globaltimes.cn
Mức tiêu thụ của cư dân
Số liệu tường trình hằng tháng này cho thấy mức tiêu xài của cư dân Huê Kỳ, điều chỉnh theo mức lạm phát, và là con số quan trọng vì kinh tế Huê Kỳ tùy thuộc vào mức tiêu xài của cư dân. Mức tiêu xài thường dựa trên lợi tức. Tháng Mười năm nay, mức tiêu xài [của cư dân] gia tăng 0.7% so với 0.4% trong cùng thời điểm vào năm ngoái. Năm 2021, cư dân Huê Kỳ đã tiêu xài nhiều hơn.
Personal Income | U.S. Bureau of Economic Analysis (BEA)
Consumer price index (CPI)
Chỉ số này cho thấy trị giá của đồng Mỹ kim theo sự thay đổi qua thời gian của giá cả sản phẩm & dịch vụ. Chỉ số này là thước đo mức lạm phát của sản phẩm và các dịch vụ nhu yếu như thực phẩm, xăng dầu, nhà ở, di chuyển… Tháng Mười năm nay, CPI là 6.2% trong khi tháng Mười năm ngoái CPI là 1.2%, tạm hiểu là trong vòng một năm, giá cả của sản phẩm / dịch vụ đã gia tăng khoảng 5%.
US Bureau of Labor Statistics via FRED
Lãi suất của công khố phiếu 10-năm (10-year US Treasury rate)
Khi bộ Tài Chánh gia giảm mức lãi suất của công khố phiếu, sự gia giảm ấy ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu thụ, từ mức lãi suất của tiền vay nợ mua nhà (mortgage), vay nợ mua xe, vay nợ đi học (student loan) và cả lãi suất của nợ tín dụng (credit card). Mức lãi suất của công khố phiếu cũng là “nhiệt kế” đo sự tin tưởng của người đầu tư [vào nền kinh tế / tài chánh của xã hội]. Khi người đầu tư tin cậy vào nền kinh tế, họ xuất vốn làm ăn và mức lãi suất của công khố phiếu 10-năm cũng sẽ gia tăng. Ngược lại, khi các nhà đầu tư cho rằng kinh tế chậm tăng trưởng và ít lạm phát thì mức lãi suất của công khố phiếu 10-năm sẽ giảm. Mức lãi suất của công khố phiếu 10-năm vào tháng Mười Hai năm ngoái là 0.97% so với mức lãi suất của năm nay là 1.44%.
Board of Governors of the Federal Reserve System (US) via FRED
Lãi suất [cố định] của món nợ mua nhà 30-năm (30-year fixed mortgage rate)
Với hầu hết cư dân Huê Kỳ, mua nhà là món đầu tư lớn nhất trong đời. Lãi suất [cố định] của món nợ mua nhà 30-năm cho thấy mức tốn kém của việc vay nợ mua nhà. Mức lãi suất này thường giảm khi kinh tế đi xuống, một phần vì Ngân Khố muốn duy trì lãi suất thấp để người tiêu thụ chịu mua bán hầu kích thích kinh tế tăng trưởng. Lãi suất [cố định] của món nợ mua nhà 30-năm gia tăng khi kinh tế tăng trưởng. Vào thời điểm này, năm ngoái, mức lãi suất là 2.67% so với năm nay, 3.11%.
Lượng địa ốc được xây cất
Số liệu này đứng đầu trong bảng danh sách các số liệu [về] kinh tế; được xem là chính xác nhất cho việc ước lượng “sức khỏe” của nền kinh tế. Ðây là số lượng nhà cửa được khởi công xây cất hằng tháng. Tháng Mười năm ngoái, số nhà cửa được xây là 1,514,000 căn nhà mới so với tháng Mười năm nay 1,520,000 căn nhà, con số không mấy thay đổi.
S&P/Case-Shiller US national home price index
Chỉ số này dựa trên giá bán của các căn nhà [cũ] đã xây cất từ trước, và là thước đo mức tài sản của cư dân vì với hầu hết người Huê Kỳ, căn nhà ở là tài sản riêng có trị giá cao nhất của họ. Tháng Chín năm 2020, chỉ số này là 226.90500 so với tháng Chín năm nay 271.18300; các số liệu này cho thấy giá nhà đã tăng cao trong thời gian một năm qua.
S&P Dow Jones Indices LLC via FRED
Tỷ lệ của lượng hàng hóa dự trữ (inventory)/ lượng bán (sales)
Ðây là số lượng hàng hóa tồn kho so với số lượng đã bán ra. Khi lượng ‘cầu’ tương đương với số ‘cung’ thì tỷ lệ không mấy thay đổi nhưng khi lượng dự trữ quá cao so với số hàng đã bán được có nghĩa là việc buôn bán ế ẩm, nhà buôn lỗ lã, thua thiệt; ngược lại hàng hóa bán sạch mà không có hàng tồn kho thì nhà buôn làm ăn mạnh mẽ trong khi giá cả gia tăng. Tỷ lệ này vào tháng Chín năm 2020 là 1.35 so với năm nay 1.26, tạm hiểu là hàng tồn kho khan hiếm hơn so với trước đây.
VectorStock
Chỉ số S & P (Standard & Poor) 500 (S&P 500 index)
Chỉ số này đo lường “sức khỏe” của thị trường chứng khoán và được theo dõi sát sao nhất vì là thước đo trị giá của 500 công ty buôn bán nhiều nhất [tài sản / cổ phần được rao bán trên thị trường chứng khoán hay “publicly-traded”] tại Huê Kỳ. Các công ty lớn cỡ Apple hay Amazon có chỉ số nặng ký hơn so với các công ty nhỏ. Số liệu này cho thấy trị giá của các cổ phần đang được mua bán mỗi ngày trên thị trường chứng khoán. Ngày 3 tháng Mười Hai năm ngoái, chỉ số S&P 500 là 3,699.12 so với cùng ngày tháng năm 2021 là 4,538.43; giản dị là thị trường chứng khoán có trị giá cao hơn so với cùng thời điểm vào năm ngoái. Tuy nhiên, chỉ số này lên xuống hằng ngày nên việc áp dụng để tính toán có phần may rủi, ít chính xác.
S&P Dow Jones Indices LLC via FRED
Nói chung, ngắm nhìn bức tranh kinh tế nhiều màu sắc hay / dở, vui / buồn lẫn lộn như thế thì ta nên hiểu ra sao? Nền kinh tế Huê Kỳ u ám hay khởi sắc? Với số liệu kể trên thì Dế Mèn tạm kết luận là kinh tế Huê Kỳ đang phát triển dù phát triển chậm chạp. “Ðược” từ sự phát triển ấy là những triệu phú & tỷ phú; tài sản của họ đang gia tăng trong khi “thua” là những người nghèo, việc chi dụng khó khăn hơn vì lợi tức giới hạn. Khoảng cách giàu nghèo ở đất nước này xem ra mỗi ngày một xa!?
https://www.cnn.com/business/economic-growth-indicators?utm_
