Từ thiện là một việc làm đầy nhân ái, xuất phát từ trái tim với lòng thương cảm muốn giúp đỡ người khác khi họ gặp khó khăn, hiểm nghèo trong cuộc sống.
Từ thiện là một việc làm tự nguyện, không vì lợi ích riêng tư nên được cho là một hành động đạo đức, có tính nhân đạo, có tình nhân loại. Và đó cũng là những đức tính cần thiết trong các tôn giáo như Kitô giáo, Phật giáo… mà các giáo dân đều được khuyến khích, ủng hộ để làm việc thiện.
Bên cạnh những tấm lòng thật thà, nhân ái, đôi khi lại xuất hiện những người khéo léo kêu gọi từ thiện để trục lợi, hoặc giả mạo quỹ từ thiện để lừa đảo. Đặc biệt, khi công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ thì lừa đảo trong xã hội ngày càng tăng.
Người ta thường đưa những hình ảnh thương tâm do thiên tai, dịch bệnh, người tật nguyền, bị tai nạn bất hạnh, ngặt nghèo để gợi lòng thương xót. Những kẻ xấu dựa vào lòng bác ái, vị tha, dễ xúc động trước những hoàn cảnh đáng thương, để kêu gọi đóng góp vào quỹ từ thiện rồi chiếm đoạt hay biển thủ làm của riêng. Nhiều nhà hảo tâm đã động lòng trắc ẩn, không ngần ngại cho đi mà không biết rằng đã cho nhầm chỗ.
Khi thảm họa xảy ra, người ta thường đối mặt với những khủng hoảng bị đe dọa đến tính mạng nên cần sự cứu trợ. Mọi người trong cộng đồng xã hội đều có thể tham gia giúp đỡ và ủng hộ qua các hoạt động từ thiện. Các quỹ từ thiện có trách nhiệm bảo đảm và hỗ trợ việc tiếp nhận sự đóng góp và phân phối, sử dụng nguồn tiền một cách công khai minh bạch.
Mới đây, có thông tin về ông Andrew Đỗ (người Mỹ gốc Việt, 62 tuổi), một luật sư, một chính trị gia đã từng là thành viên của Hội đồng giám sát Quận Cam (Orange County, California) từ năm 2015 – 2024, đã nhận tội hối lộ, biển thủ quỹ cứu trợ và phải vào tù.
Ông Andrew Đỗ đã đối mặt với nhiều tranh cãi liên quan đến tham nhũng trong suốt sự nghiệp chính trị. Ông bị cáo buộc đã nhận tiền hối lộ khoảng $550,000 để chuyển hơn $10 triệu đô la tiền cứu trợ của liên bang trong thời kỳ dịch COVID-19, đến hội Việt Mỹ (Viet America Society) – một tổ chức phi lợi nhuận do con gái của ông là Rhiannon Đỗ, 23 tuổi, điều hành, mà không cần bỏ phiếu công khai, không nêu tên tổ chức, không tiết lộ mối quan hệ gia đình.
Ông Andrew Đỗ đã biển thủ một phần tiền để mua nhà cho con gái và sửa sang tư gia của ông. Phần tiền này, đúng ra là phải dùng vào việc cung cấp thực phẩm cho người cao tuổi neo đơn, gặp khó khăn trong mùa dịch bệnh và xây dựng Đài tưởng niệm chiến tranh Việt Nam (Vietnam War Memorial) tại công viên Mile Square (vẫn chưa hoàn thành).
Chính quyền quận Cam đã đệ đơn kiện và sau đó FBI đã đột kích điều tra nhà cô Rhiannon Đỗ. Sau cùng, với đầy đủ bằng chứng cáo buộc, ông Andrew Đỗ đã nhận tội và từ chức vào ngày 22 tháng 10 năm 2024.
Ông Andrew Đỗ. Nguồn: reddit.com/
Vào ngày 09 tháng 06 năm 2025, ông Andrew Đỗ bị kết án 5 năm tù vì tội nhận hối lộ và biển thủ ngân sách của Quận Cam.
Sau vụ án của ông Andrew Đỗ, cư dân Quận Cam đang thắc mắc về cô con gái út Rhiannon Đỗ vừa tốt nghiệp trường Luật UC Irvine, có được chấp thuận trở thành luật sư? Để trở thành luật sư hành nghề tại California, cô Rhiannon Đỗ phải đậu kỳ thi luật cũng như bài đánh giá của luật sư đoàn xem cô có “phẩm chất đạo đức” tốt hay không. “Gian lận tài chính” là một trong những vấn đề hàng đầu mà luật sư đoàn tiểu bang xem xét rất kỹ trong quá trình đánh giá ứng viên.
Luật sư Martin Estrada nhận xét: “Ông Andrew Đỗ đã làm ngược lại với Robin Hood là một người anh hùng hiệp nghĩa, đã lấy của người giàu chia cho người nghèo”. Những kẻ đồng lõa đã giúp ông Andrew Đỗ lấy cắp tiền của người nghèo để tiêu xài cho chính bản thân mình, một hành vi tồi tệ của những kẻ lạm quyền, gian xảo, tham lam đã làm người dân mất lòng tin vào chính quyền và những quỹ từ thiện.
Những người đã lợi dụng các hoạt động từ thiện để đưa thông tin gian dối, mạo danh các cơ quan chức năng hay các tổ chức An sinh Xã Hội để nhận tiền, vật phẩm cứu trợ, hòng chiếm đoạt làm của riêng. Những hành vi phạm tội này sẽ bị xử lý theo tội phạm hình sự lừa đảo và chiếm đoạt tài sản.
Lừa đảo bằng cách kêu gọi lòng từ thiện thường diễn ra khắp nơi, ngày càng tăng, với nhiều thủ đoạn tinh vi, mới mẻ, khôn khéo khó lường. Vì thế, những nhà hảo tâm có tấm lòng nhân từ, thương người nên cẩn thận lựa chọn các quỹ từ thiện, các cơ quan đoàn thể có uy tín hoặc có thẩm quyền chứng nhận.
Trên thế giới, những cơ quan có ngân sách từ thiện khổng lồ, viện trợ giúp đỡ cho tất cả các nước, đặc biệt chú trọng đến các nước kém phát triển. Đây là những tổ chức từ thiện phi lợi nhuận tốt nhất thế giới, với sự đóng góp và quản lý minh bạch, mang sứ mệnh cao cả, có những dự án nhân đạo, hỗ trợ xây dựng cuộc sống tốt lành cho tất cả các quốc gia:
– Hội Hồng Thập Tự – Red Cross
– Hội Cao Ủy Tỵ Nạn Liên Hiệp Quốc – United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR)
– Hội Bác Sĩ không biên giới – Doctors Without Borders
– Quỹ UNICEF
– Quỹ Bill và Linda Gates (Tỷ phú Warren Buffett cũng tham gia hội đồng quản trị của quỹ này với phần lớn tài sản của ông)
– Quỹ Welcome, Ford, J. Paul Getty, Johnson…
Giám sát viên Quận Cam Andrew Do đã lên tiếng mạnh mẽ và sốt sắng quan tâm đến việc giải quyết tình trạng vô gia cư, khi cắt băng khánh thành Prado, một khu nhà giá rẻ tại Fountain Valley (2022). Nhưng, vào ngày 09 tháng 06 năm 2025, ông Andrew Đỗ bị kết án 5 năm tù vì tội nhận hối lộ và biển thủ ngân sách của Quận Cam. Hình: Kevin Chang / Daily Pilot
Bên cạnh những cơ quan từ thiện độc lập có quy mô lớn, thường có những tổ chức “nhỏ” thành lập và “tự sử dụng” ngân sách từ những khoản đóng góp của các nhà hảo tâm. Như nhiều người gởi tiền cho hội từ thiện để giúp đỡ những trẻ con ở các nước nghèo khổ, chậm tiến. Khi họ được gởi biên lai chứng nhận số tiền ủng hộ với lời cám ơn, thì mới để ý có những dòng chữ nhỏ tí teo bên góc, ghi chú: phần tiền trích ra dành “trả lương” cho ban quản trị và phần còn lại thật “bé bỏng” khoảng 5% – 10% dành cho đứa trẻ. Điều này khiến các nhà hảo tâm buồn bã, thất vọng vì nhận ra kiểu từ thiện “thương mại hóa” nên những quỹ này đã dần “biến mất” theo thời gian.
Trước kia, ở Mỹ và Canada, trong các khu chợ, các quán hàng, cửa tiệm, thường thấy để những hộp đựng tiền từ thiện với những tên đề như: Hội nghiên cứu ung thư, Bệnh viện nhi đồng, Hội những người khuyết tật… Nhiều người thắc mắc “những món tiền ấy có đưa đến tay người cần giúp đỡ hay vào túi người chủ tiệm?” Sau này, những “hộp từ thiện” và ngay cả những nhóm người đại diện các hội đoàn bưng “thùng từ thiện” đi quyên “tiền mặt” cũng dần tan biến vì chẳng còn ai tin tưởng nữa.
Hiện nay, mong mọi người hãy cẩn thận với việc kêu gọi từ thiện trên mạng, nhất là đối với những người cao niên. Có người ủng hộ một hội thiện nguyện, chỉ hứa cho một lần nhưng sau đó, hội vẫn tiếp tục “tự nhiên như máy” đều đặn rút tiền mỗi tháng.
Ở Việt Nam, còn có những than phiền về “hối lộ” và “điếu đóm”. Thí dụ như người đứng ra giúp làm giấy tờ, ghi danh “nộp đơn” xin cứu trợ cho những thương phế binh, người khuyết tật… gởi đến các hội đoàn và quỹ từ thiện rồi lấy công, gọi là tiền “hoa hồng”. Sau cùng, phần tiền đến tay những người đáng thương đã bị cắt xén. Tệ hại hơn, có người còn lợi dụng đưa “danh sách ma” để lừa lấy tiền của các quỹ từ thiện trong và ngoài nước.
Đi chợ ở Costco, Walmart, Safeway… khi có chiến dịch gây quỹ, người thâu tiền Cashier thường nhỏ nhẹ hỏi khách hàng có vui lòng tặng hội từ thiện (A) một tí tiền không? Tiền đó sẽ được đưa đến nơi, gởi đến chốn. Đôi khi, doanh nghiệp tài trợ còn cam kết sẽ ủng hộ gấp đôi, gấp ba số tiền quyên góp được.
Tin vào tình tương thân tương ái và sự minh bạch của quỹ từ thiện, sẽ làm cho những nhà hảo tâm, những mạnh thường quân ủng hộ cảm thấy sự đóng góp của họ có ý nghĩa, có tác động lớn, có nhiều động lực khi kêu gọi “Lá lành đùm lá rách” và “Bầu ơi thương lấy bí cùng”.
GVV
Tài liệu tham khảo
https://laist.com/news/rhiannon-do-scandal-law-school-bar
