“Hãy cho tôi một điểm tựa, tôi sẽ nhấc bổng trái đất lên” là câu nói nổi tiếng của Archimedes (287-212 trước Công Nguyên). Ổng là một nhà toán học, nhà vật lý, nhà phát minh huyền thoại người Hy Lạp. Hình của Archimedes được in ở mặt trước của Huy chương Fields, giải thưởng danh giá được coi là “Nobel Toán học” (vì giải Nobel không bao gồm lĩnh vực toán học), được Hiệp hội Toán học quốc tế (IMU: International Mathematical Union) trao 4 năm một lần cho những nhà nghiên cứu nổi bật.
Ơ-rê-ca (Eureka, nghĩa tiếng Việt là “tìm ra rồi”) là một giai thoại nổi tiếng về cách ra đời của “lực đẩy Archimedes” và của mục.. này.
Trong thời đại mà chỉ cần một cú chạm nhẹ trên điện thoại, cả tháng lương có thể “bốc hơi” như chưa từng tồn tại, chúng ta không biết nên cảm ơn hay trách móc “ông tổ” đã tạo ra những trang web bán hàng trực tuyến đầu tiên…
NetMarket chỉ là một trong những “ông già làng” của các trang web mua sắm online, nhưng trang web này được ghi nhận là nơi thực hiện giao dịch bán lẻ trực tuyến an toàn đầu tiên trên Internet. NetMarket ra đời năm 1994 bởi Dan Kohn, một sinh viên 21 tuổi tốt nghiệp Đại học Swarthmore, cùng với Roger Lee và một số chiến hữu khác. NetMarket có trụ sở tại Nashua, New Hampshire, Hoa Kỳ.
Ngày 11-8-1994, NetMarket ghi dấu ấn lịch sử với giao dịch bán lẻ online đầu tiên được mã hóa bảo mật. Món hàng là đĩa CD “Ten Summoner’s Tales” của Sting, giá 12.48 USD cộng thêm lệ phí ship – cái giá mà giờ nghe xong chắc nhiều người thốt lên: “Rẻ thế, sao không gom hết kho?” Người mua là Phil Brandenberger từ Philadelphia, và giao dịch này được thực hiện qua một hệ thống sử dụng phần mềm mã hóa Pretty Good Privacy (PGP), bảo đảm an toàn cho thông tin thẻ tín dụng của khách hàng. Sự kiện này được tờ The New York Times “giật tít” ngay ngày 12-8-1994 với tiêu đề “Attention Shoppers: Internet Is Open” – gọi NetMarket là “chợ trời trong không gian mạng”.
Không chỉ mở hàng cho mua sắm online, NetMarket còn đặt viên gạch đầu tiên cho thương mại điện tử hiện đại nhờ công nghệ mã hóa, giúp khách hàng bớt run tay khi quẹt thẻ. Dan Kohn và đội ngũ của anh đã chứng minh Internet không chỉ để chat chit mà còn để… tiêu tiền, mở đường cho các ông lớn như Amazon (hay eBay sau này) càn quét ví nhân loài.
NetMarket sau đó được mua lại bởi CUC International và tiếp tục hoạt động thành công trong một thời gian, mở rộng danh mục sản phẩm. Đến năm 1999, khi thuộc sở hữu của Cendant, nó vẫn sống tốt nhưng đã phải nhường “hào quang” cho Amazon – Jeff Bezos sáng lập.
Sau khi Dan Kohn mở đường cho thương mại điện tử thì đi theo đuổi đam mê khác, còn Jeff Bezos biến việc bán hàng trực tuyến thành một đế chế “tạp hóa” đúng nghĩa. Có thể kết luận, nếu Dan là người đầu tiên bật công tắc đèn, thì Jeff Bezos là người xây cả nhà máy điện.
