Smartphone (điện thoại thông minh) giờ đây là phương tiện không thể thiếu trong cuộc sống của người Việt Nam và kèm theo việc các mạng xã hội đang ngày càng bùng nổ. Hiện nay rất đông người Việt xem Smartphone là “bạn đồng hành” của mình, vì đã giúp họ giải quyết nhiều công việc và mang đến vô số tính năng giải trí, thư giãn…Tuy nhiên cũng không ít người đang “đảo lộn” cuộc sống vì loại thiết bị thông minh này.
Người Việt và Smartphone
Năm 2023, thống kê của Insider Intelligence xác nhận VN có khoảng 72.1 triệu người dùng Internet. Trong số này có 96.8% người truy cập mạng bằng smartphone. Báo cáo “Những ứng dụng di động phổ biến với người VN 2023” của công ty nghiên cứu thị trường Q&Me (điều hành bởi Asia Plus – Nhật Bản) thực hiện trên một nhóm người dùng ở VN cho thấy, thời gian trung bình số người này dành để sử dụng smartphone là 6.2 giờ, với số lượng các App (ứng dụng) thường dùng lên tới 27. Những App được người VN sử dụng nhiều nhất (chiếm 77% tổng thời gian sử dụng smartphone) đứng đầu có Facebook (chiếm 33% thời gian), tiếp theo là TikTok (16%), Zalo (15%), Messenger (7%), YouTube (6%) và Instagram (4%). Riêng những App và trình nhắn tin này đã “ngốn” trung bình hơn 3.5 giờ/ngày/người. Tỷ lệ sử dụng smartphone cao hầu hết thuộc giới trẻ từ 15 – 24 tuổi. Theo số liệu của Cục trẻ em VN khảo sát năm 2023 tại nước này, có 85% trẻ em (dưới 14 tuổi) sử dụng mạng Internet, trong đó 87% sử dụng smartphone hằng ngày. Tuy nhiên chỉ có 26% số trẻ em này được nhà trường hoặc gia đình hướng dẫn, giáo dục về an toàn mạng.

Biểu đồ tăng trưởng người dùng Smartphone khu vực Đông Nam Á theo dự báo của Insider Intelligence
Tương tự, báo cáo “The Connected Consumer” của công ty nghiên cứu thị trường Decision Lab (Sài Gòn) nêu thêm vài con số thú vị về thói quen trực tuyến của người Việt: Trong bảng khảo sát các hoạt động trực tuyến cho thấy, tin tức xã hội, tin thể thao và thời tiết được người Việt quan tâm nhiều nhất với tỷ lệ 95%, kế đến là tìm kiếm thông tin sản phẩm, đặt hàng qua mạng với 89%; nghe nhạc trực tuyến và sử dụng các mạng xã hội cùng tỷ lệ 87%; tán gẫu (chat) 69%; dùng kiểm tra email cá nhân và công việc với 66%; dành thời gian viết bình luận (comment) với 64%; chơi game online với 62%. Trong khi đó, thống kê khác của công ty nghiên cứu thị trường GfK (CHLB Đức) cho biết tổng doanh thu của thị trường điện thoại di động châu Á 6 tháng đầu năm 2024 đạt hơn 108 tỷ USD, ước tính tới cuối năm đạt 220 tỷ USD. Riêng tại VN 6 tháng đầu năm 2024, người dân đã bỏ ra khoảng 2.3 tỷ USD chỉ để mua smartphone, thuộc nhóm chi tiêu khá mạnh tay ở khu vực châu Á

Nhiều trẻ em cũng đã “nghiện” smartphone
“Lướt” điện thoại mọi lúc mọi nơi và hệ quả
Người Việt hiện nay sử dụng điện thoại di động nói chung và smartphone nói riêng trong hầu hết mọi hoạt động: khi làm việc, lúc tụ tập bạn bè, lúc đang lái xe, nghỉ ngơi, ăn uống thậm chí cả khi đi vệ sinh hay chuẩn bị … ngủ. Phượng (sinh viên, 23 tuổi, Thủ Đức) cho biết: “Smartphone là thứ đầu tiên em tìm kiếm mỗi sáng khi vừa thức dậy. Em hay sử dụng nó để học tập, giải trí và liên lạc. Với em, smartphone như người bạn chí cốt vì em có thể xem phim, nghe nhạc, trò chuyện cùng người thân, bạn bè bất cứ lúc nào. Mỗi khi ra đường, em luôn sạc điện thoại đầy pin để tiện liên lạc với mọi người hoặc lên mạng tìm những thứ mình cần. Những khi bên mình không có điện thoại là tâm trạng bứt rứt, bực bội lắm vì lúc nào em cũng nghĩ có ai đó muốn gọi hay nhắn tin cho mình. Có lúc em cầm điện thoại lên không biết để làm gì nhưng vẫn không thể thiếu nó được!”
Thành (công nhân, 31 tuổi, ngụ Gò Vấp) nói: “Tôi sử dụng điện thoại gần 10 năm nay. Lúc chưa dùng Smartphone việc trao đổi thông tin với bạn bè hay liên lạc với gia đình mất nhiều thời gian lắm. Giờ thì tiện đủ đường vì có “dế yêu”, chỉ cần gọi Zalo hay Messenger là nhìn thấy người. Tôi nghĩ nếu không có điện thoại chắc cuộc sống này vô vị, tẻ nhạt lắm. Thi thoảng tôi về quê (ở Cà Mau) một tuần là mọi thứ đảo lộn hết lên. Cảm thấy trong người bứt rứt khó chịu vì không có wifi sử dụng Smartphone thoải mái. Điện thoại di động chính là vật bất ly thân và tôi luôn xem nó như “người yêu” của mình vậy”.

Nhiều bạn trẻ nhịn ăn, nhịn mặc dành tiền mua “dế yêu”
Không thể phủ nhận những lợi ích to lớn mà smartphone đem lại cho mọi người. Tuy nhiên có không ít bạn trẻ vì quá “nghiện điện thoại” đã xao nhãng làm việc kiếm sống, học hành. Người ta có thể dễ dàng bắt gặp hình ảnh các bạn trẻ luôn chúi mũi vào những chiếc điện thoại ở bất kỳ nơi nào dù nơi công cộng hay chốn riêng tư. Đó là chưa kể, không ít bạn trẻ đã sử dụng một lượng thời gian khá lớn và quá tập trung vào điện thoại dẫn đến cuộc sống thay đổi. Dần dà những người này đã không mấy chú ý vào thế giới thực, từ đó dễ dẫn đến tự kỷ, trầm cảm… Đó là chưa kể việc quá tập trung vào sử dụng điện thoại thay vì giao tiếp còn khiến nhiều bạn trở nên thụ động và luôn thấy e ngại tiếp xúc với xã hội thực tại.
Chị Loan, 48 tuổi, chủ quán cà phê – điểm tâm ở Thủ Đức cho biết: “Quán tôi gần bên khu du lịch Suối Tiên nên luôn có đông người, nhất là các bạn trẻ vào ăn uống. Có những nhóm bạn đi cùng với nhau bước vào quán thấy vui vẻ lắm nhưng khi vào ngồi xong, câu đầu tiên các bạn hỏi mật khẩu wifi là gì? Sau đó mỗi người một cái điện thoại, mắt không rời màn hình. Bạn lướt facebook, người đọc tin tức, người chơi game, người selfie hoặc livestream. Tôi cho rằng việc lạm dụng, dành quá nhiều thời gian với loại thiết bị này khiến bạn bè, người thân thậm chí là các thành viên trong gia đình thiếu gắn kết, yêu thương nhau trong cuộc đời thật!”

Smartphone xuất hiện thường trực trong cuộc sống người Việt
Bài và hình NS