Mê tín dị đoan là hiện tượng tâm lý khá phổ biến trong xã hội Việt Nam do sự thiếu hiểu biết của người dân đã tạo điều kiện cho những kẻ xấu có cơ hội hoạt động và từ đó nhiều hệ lụy khôn lường đã xảy ra.
Thầy pháp chữa bệnh bằng bùa phép
Mê tín dị đoan thường nở rộ vào dịp trong và sau Tết Nguyên Đán với các hành vi phổ biến như cúng tế, lễ bái, dâng sao giải hạn, lên đồng, xem bói … Ðáng lo ngại là hiện tượng này ngày càng gia tăng, không chỉ tập trung ở các địa bàn “vùng sâu vùng xa”, nơi người dân hạn chế về học vấn, cuộc sống khó khăn mà cả ở những nơi có điều kiện kinh tế xã hội phát triển hay tầng lớp dân cư trình độ cao, mức sống khá giả. Nhóm người bị lôi kéo vào “mê hồn trận” của sự mê tín, dị đoan thường là phụ nữ, người lớn tuổi, học sinh sinh viên hoặc những ai nhẹ dạ cả tin, đang có hoàn cảnh gia đình éo le, gặp nhiều bất hạnh trong cuộc sống.
Hầu đồng thỉnh vong
Đủ chiêu trò nhằm… moi tiền
Nói về mê tín dị đoan thì không thể bỏ qua một hiện tượng nổi tiếng gần đây trên mạng xã hội TikTok. Không rõ lúc nào mà cụm từ “đúng nhận, sai cãi” đang tràn ngập các trang mạng, trở thành câu cửa miệng, “hot trend” của đa số giới trẻ thế hệ Gen Z. Những video clip “bổ cau đoán mệnh” với nhân vật chính là “cô đồng Trương Hương” thu hút hàng triệu lượt xem trên TikTok. Và không chỉ có mỗi Trương Hương mà hiện nay trên Facebook, TikTok, Youtube … chỉ cần gõ từ khóa “bói toán online”, ta sẽ thấy nhiều kết quả với những kẻ tự xưng mình là thầy, bà, cô, cậu … nhận bói toán, cúng bái đủ loại về tình duyên, làm ăn, công danh, học hành… Đó là chưa kể còn vô số hội, nhóm, fanpage được đám “chủ trò” bày đủ trò huyền bí nhằm lôi kéo thật nhiều thành viên, bước đầu là thao túng tâm lý của họ, sau đó sẽ tìm cách trục lợi …
Cúng bái “dâng sao giải hạn”
Thời gian gần đây ở VN xuất hiện nhiều thầy/ bà có cách chữa bệnh đậm màu mê tín dị đoan phản khoa học, trải dài từ Nam ra Bắc. Chẳng hạn năm 2023, qua truyền miệng của một số người về khả năng chữa bách bệnh của “thần y” Phan Thị Tranh (ngụ Tam Dương, Vĩnh Phúc) hàng ngày đã có hàng trăm người dân trong lẫn ngoài tỉnh tìm đến nhà bà chữa bệnh. Phương cách của “thần y” thường là bắt tay khám bệnh, hát cho bệnh nhân nghe và cho bệnh nhân uống nước sắc từ các loại lá, rễ, củ, thân cây do bà ta tự tìm kiếm mà theo lời “khuyên” là sau đó mọi bệnh tật sẽ bị đẩy lùi, kể cả ung thư (?). Hoặc vào cuối năm 2023, nhà chức trách đã bắt giữ “nhà ngoại cảm” Lê Thị Lành (quê Yên Bái, tạm trú Trà Vinh) về hành vi “lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Theo đó, Lành tự nhận mình có khả năng thấu thị, nói chuyện được với người cõi âm, có thể giúp các gia đình tìm kiếm hài cốt người thân thất lạc. Song thực chất bà này không có khả năng nào mà chỉ là tự đạo diễn, dàn dựng ra đủ chiêu trò mang màu sắc tâm linh để thực hiện hành vi lừa bịp gần 150 người tính đến khi bị bắt giữ!
Ở phạm vi chùa chiền, năm 2019 xảy ra vụ “thỉnh vong oan gia trái chủ” tại chùa Ba Vàng (Quảng Ninh) nhằm mục đích “chữa bệnh” cho người dân và các phật tử, trong đó có việc “gọi vong”. Nhà chùa quy định những ai đến ghi tên “thỉnh phép” sẽ phải “trả nợ cho vong” bằng tiền thật thông qua hình thức cúng công đức, bỏ thùng tam bảo. Hoặc gần đây, dư luận hết sức xôn xao khi hàng vạn người dân và Phật tử cùng đổ xô đến chùa này xem, thắp hương, lễ bái và bỏ tiền cúng dường cho một thứ gọi là “xá lợi tóc Phật” (có ý kiến cho rằng đó là cỏ Pili với tên khoa học Heteropogon contortus, còn có tên cỏ giáo đen, là một loại cỏ bụi nhiệt đới có khả năng chuyển động khi gặp nước) với hy vọng bản thân sẽ được phù hộ nhiều may mắn, tài lộc …(?).
“Xá lợi tóc Phật” hay cỏ Pili?
Số mệnh tốt xấu ở bản thân mình
Mê tín dị đoan thực ra là câu chuyện không mới trong đời sống người Việt. Theo các nhà nghiên cứu, gốc rễ của mê tín dị đoan là sự thiếu kiểm soát của con người trong tình huống họ muốn kiểm soát bản thân mình tốt hơn khi gặp hoàn cảnh bị xem là bất an. Tuy nhiên ở góc độ khác, cũng do sự xô bồ của cuộc sống hiện nay khiến người ta càng dễ mất định hướng, mất niềm tin. Và thay vì tin tưởng vào những điều khoa học đã chứng minh, nhiều người lại dễ dàng tin vào những thứ mơ hồ trái lẽ tự nhiên. Chính sự quá dễ dãi trong niềm tin tín ngưỡng, không ít người chỉ biết dựa dẫm vào Trời Phật, Thánh Thần chứ không dựa vào sức mình, lòng tin ở bản thân để hướng về phía trước. Đó là cách mà những việc như lên đồng, lập đàn cúng vong, đi trị bệnh bằng bùa phép, lấy tiền xoa vào tượng Thánh, tượng Phật, cướp ấn Đền Trần, cướp lộc chùa Bà, bái lạy “tóc Phật” để tìm lấy điều may mắn luôn tồn tại mà nhiều người quên bẵng đi số mệnh tốt xấu là chuyện nơi chính mình.
Con người ai cũng cần có niềm tin, bởi nếu không sẽ dẫn đến sự vô định. Tuy nhiên, niềm tin cần đặt trên nền tảng chính đáng và có khoa học. Nếu cứ nghe và thực hành theo những niềm tin mù quáng sẽ rất nguy hại cho xã hội và chính bản thân những người trong cuộc …
Chuẩn bị cướp lộc đền Trần
NS
