Những năm gần đây, tình trạng buôn lậu vàng qua biên giới vào Việt Nam không ngừng diễn ra dù chính quyền liên tục phát hiện và bắt giữ nhiều vụ. Vụ sau thường có số lượng lớn hơn vụ trước và điều này cho thấy tình hình buôn lậu vàng ở VN vẫn rất nóng và chưa hề có dấu hiệu hạ nhiệt.
Nguyên nhân
Buôn vàng hiện được xem là “siêu” lợi nhuận bởi chênh lệch giá vàng tại VN và thế giới diễn ra khá thường xuyên với mức chênh lệch lớn (có lúc lên đến gần 20 triệu VNĐ/ lượng vàng). Ngoài ra còn một nguyên nhân nữa là do nhập cảng vàng để chế biến trang sức hiện rất thiếu vàng nguyên liệu. Cứ tính trung bình 1 kg vàng (tương đương 26.6 lượng vàng), người đi buôn sẽ thu lãi trên dưới 100 triệu đồng (tùy thời điểm). Mặt khác sau khi bán ra thị trường, để tiếp tục hưởng chênh lệch giá với mức lãi cao, các con buôn lại mua gom vàng nữ trang đã chế biến trong nước và chuyển ra nước ngoài tiêu thụ. Trường hợp phi vụ suôn sẻ, thành công, họ sẽ thu lợi nhiều hơn, bởi so với các nước cùng khu vực, giá nhân công chế biến vàng nữ trang ở VN thường có mức khá thấp. Do vậy mỗi khi mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới tăng cao, họ sẽ mua gom USD trên thị trường tự do sau đó dùng ngoại tệ này nhập lậu vàng.
Vàng nữ trang đã chế biến được con buôn mang ngược ra nước ngoài tiêu thụ
Phương thức buôn lậu
Không chỉ thực hiện hành vi bằng đường bộ qua cửa biên giới các tỉnh, vàng nhập lậu còn thông qua đường hàng không và đường biển với khối lượng không nhỏ. Khi trót lọt, vàng lậu sẽ được chuyển thành vàng nguyên liệu, chế biến thành vàng trang sức rồi bán ra thị trường mà không bị áp thêm các khoản thuế, chi phí nào, Có ý kiến còn cho rằng buôn lậu vàng có lãi không thua kém việc buôn … ma túy!
Như đã nói những năm gần đây, nạn buôn lậu vàng qua biên giới vào VN diễn ra vô cùng phức tạp, có lúc bùng phát mạnh mẽ. Ở phía Nam, tình trạng buôn vàng số lượng lớn được phát hiện nhiều tại khu vực biên giới Tây Nam giữa VN – Campuchia và vùng biên giới phía Bắc, Bắc miền Trung cũng trong tình trạng tương tự. Cụ thể tại cửa biên giới Chàng Riệc (Tây Ninh), hàng ngày từ 3-4 giờ sáng, các băng nhóm buôn lậu đã bắt đầu chuyển vàng từ Campuchia về VN bằng nhiều hướng với đủ loại phương tiện (xe máy, xe hơi, xe tải có khi là đi…bộ theo các lối mòn), sau khi đã trao đổi, chuyển tiền USD trực tiếp cho các tay “đầu nậu” ở xứ chùa Tháp.
Khánh “đô-la”, một chủ tiệm vàng ở quận 6 đồng thời có chân trong một đường dây buôn vàng bị bắt cách nay ít lâu khai: “Thường, bọn tôi đưa về VN mỗi ngày chừng 1-2 kg vàng, tuy nhiên cũng có ngày hơn chục ký nếu thu gom được nhiều USD trôi nổi.Việc đi qua chốt kiểm tra của các trạm kiểm soát với bọn tôi thật ra không mấy khó khăn, chỉ cần “chích” (đưa hối lộ) cho họ chút đỉnh là xong!”.
Đã từng có những vụ buôn vàng với khối lượng đặc biệt lớn bị phát hiện. Chẳng hạn cuối tháng 9-2022, cảnh sát bắt quả tang một đường dây buôn vàng từ Campuchia về VN do Nguyễn Thị Phụng cầm đầu khi nhập lậu 198 kg vàng. Hoặc mới nhất là vụ bắt giữ “bà trùm” Nguyễn Thị Hóa (ngụ Hướng Hóa, Quảng Trị) vào tháng 8-2023 với khoảng 3 tấn vàng, đang trên đường di chuyển qua cửa biên giới quốc tế Lao Bảo về VN tiêu thụ…
Vàng từ biên giới liên tục được con buôn nhập về VN bán kiếm lời
Nguyên do từ phía các nhà quản lý
Từ năm 2012, Nhà nước VN đã ban hành “Nghị định về việc tăng cường kiểm soát tình trạng nhập cảng vàng” và cũng từ đó tới nay, các ngân hàng VN không còn nhập vàng nguyên liệu mang về dùng chế biến nữ trang nữa. Trong khi ấy, các công ty mua bán, chế biến vàng cũng không được cấp phép nhập cảng vàng nguyên liệu do vậy họ buộc phải mua hàng trôi nổi trên thị trường hoặc mua vàng miếng SJC (giá rất cao, khi gia công không có lời nhiều) mang về sản xuất vàng nữ trang.
Theo Hội đồng Vàng thế giới, trung bình hàng năm VN tiêu thụ khoảng 20 tấn vàng trang sức, mỹ nghệ. Điều này cho thấy nhu cầu nhập vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức là không nhỏ nhưng số vàng loại này trên thị trường hiện chủ yếu được mua đi bán lại từ các nguồn trôi nổi trên thị trường. Cũng từ 5 năm qua, Hiệp hội Kinh doanh Vàng Việt Nam (VGTA) liên tục đề nghị Nhà nước VN tái phê duyệt cho nhập vàng nguyên liệu chính ngạch để sản xuất, gia công vàng trang sức đáp ứng nhu cầu chính đáng của người dân. Bởi nhu cầu mua vàng trang sức là có thật và nhu cầu mua vàng nhẫn 24k dùng để dành đang gia tăng trong bối cảnh tình trạng lạm phát, các hình thức đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản…đều kém hấp dẫn song tất cả đều chưa được giải quyết. Việc Nhà nước VN không cấp phép cho bất cứ công ty nào nhập cảng vàng nguyên liệu vô tình tạo điều kiện cho tình trạng buôn lậu vàng càng hoành hành mạnh.
Cần hiểu rằng vàng trang sức không phải phương tiện thanh toán, không thể ảnh hưởng đến đô-la hóa nền kinh tế nên Nhà nước có thể cho nhập chính thức, thậm chí thu được thuế nhập cảng 1%. Tôi cho rằng nếu Nhà nước làm điều này và có thêm phương cách hữu hiệu thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới về mức hợp lý, chắc chắn sẽ không còn tình trạng buôn lậu vàng từ nước ngoài về VN nữa!”.
Một số vụ buôn lậu vàng vào VN bị cảnh sát bắt giữ
NS
