Ngu Yên quê quán Bình Định, lớn lên ở Nha Trang, đi tu dòng Sư Huynh rồi bỏ tu, làm nghệ sĩ, học Luật ở Sài Gòn, rong chơi Đà Lạt và kết hôn với Ngọc Phụng tại đây. Chân Phương viết về Ngu Yên: Nhà thơ Ngu Yên đăng thơ và nhận định khá sớm trên tờ Văn Học do Nguyễn Mộng Giác chủ biên từ giữa thập niên 80. Một nét nổi bật trong sáng tác Ngu Yên là tứ thơ thường bật ra từ óc quan sát thông minh điểm thêm nụ cười tinh nghịch khi thi sĩ chứng kiến những việc thường ngày trong cuộc sống. Bên cạnh Cao Tần, Nguyễn Bá Trạc, Đỗ Kh…, Ngu Yên chụp bắt có ý thức hiện thực sinh động, khác xa sự uốn éo ráp chữ của vô số bài thơ thiếu máu chỉ biết nhai gặm cảm tính nghèo túng trên những trang mạng hôm nay.
Về tập thơ Độc quạnh, nhà thơ Ngu Yên tuyên bố: đây là tập thơ “quyết liệt từ giã dòng thơ cũ”. Đây là thơ “mang tính văn xuôi, bao gồm tính truyện ngắn, tiểu luận, tùy bút, thời sự, lịch sử”. Chúng ta đọc thử chơi đôi bài nha các bạn. SAO KHUÊ
giao thừa.
giữa chờ và đợi
Ðêm 30 lạnh sửng sốt gió tát hơi đông đá vào mặt. Xe hư giữa đường. Thị trấn nhỏ khuya vắng nghe rõ tiếng lạ kỳ của đêm.
Lết xe vào trạm xăng đóng cửa. Chờ thợ máy sớm mai. Chờ bình minh Tết.
Chờ là thời gian gia tăng quá khứ. Ðợi là tưởng tượng một không gian tương lai.
Nổ máy xe sưởi ấm. Hơi nước mờ dần kính gương. Thành phố mờ dần đời sống có ai sơn xì màu xám đậm.
Chờ là thời gian thâu ngắn tương lai. Ðợi là hy vọng một không gian đẹp hơn quá khứ.
Ðúng nửa đêm. Nhà nhà thắp đèn, đốt pháo. Người người rộn rã mừng giao thừa. Cúng lạy, xin xăm, đạp đất, chúc tết, đón ông bà…
Ðàn ông áo the khăn đóng. Ðàn bà áo dài chít khăn. Thiếu nữ áo lụa nón ba tầm. Con nít áo quần thơm tươi cười hí hửng.
Thị trấn bừng sáng sửng sốt kẻ qua đường.
Im lặng là chối từ nói, chối từ thức, chối từ sống.
Im lặng từ đầu đêm năm trước, họ thức dậy kể chuyện Lạc Long Âu Cơ dù biết chỉ huyền thoại. Kể hết 18 đời vua Hùng dù biết chỉ bộ lạc. Kể lịch sử lạ lùng suốt tháng năm bị xâm lăng đô hộ, thỉnh thoảng nổi dậy giành độc lập như anh hùng mắc bệnh ngủ quên.
Dọn bánh chưng bánh tét dưa món củ kiệu thịt hầm thịt đông… nhưng mai mới ăn. Bây giờ cắn hạt dưa lốp bốp. Món ăn liên tục không bao giờ no, chỉ kềm hãm nước miếng.
Họ nhắc nhở chuyện Phù Ðổng Thiên Vương rồi dạy thế hệ sau thành siêu nhân. Phân tích truyện bà Trưng Bà Triệu rồi dạy con gái nữ quyền không giống cưỡi voi đánh giặc. Phê phán chuyện Nam Bắc phân tranh rồi dạy con cháu nên ganh tị, cạnh tranh với ngoại quốc.
Riêng sử Quang Trung kết luận rõ ràng, anh hùng nên sống lâu, kẻ gian nên chết sớm, nhưng chuyện đời ngược lại, tổ quốc thường lâm nguy.
Bốn giờ khuya, giờ linh khí đoàn viên, họ thì thầm chuyện quê hương dân tộc. Bán quê sẽ không còn hương. Ðồng hóa dân sẽ không còn tộc.
Rồi vỗ tay ca ngợi những người đã cứu nước giữ nòi. Cánh mai trong bình nở bung những búp sau cùng. Lịch sử ghi thêm một lần thoát nạn. Nhang đèn rực lên soi rõ tổ tiên.
Họ uống trà ăn mứt cắn hạt dưa trò chuyện hữu ích cho đến sáng.
Chờ là không gian lưỡng lự chọn lựa ngẫu nhiên. Ðợi là thời gian nhận lãnh ngẫu nhiên trở thành số mệnh. Nào phải tình cờ.
Bấy giờ, bình minh Mồng Một.
Bấy giờ, vẫn mặt trời ngàn năm vẫn nắng ngàn đời.
Bấy giờ mọi người thay đổi y phục xuất hành du xuân. Họ mặc đồ phi hành gia màu sắc ngọc trai dưới ánh sáng điện tử.
Những giàn hỏa tiễn, đĩa bay sáng choang, đưa lên từ lòng đất. Họ biến mất sau cánh cửa hiện tại. Ðồng loạt bay vào trời bao la.
Chờ là nối quá khứ vào tương lai thẳng hàng. Ðợi là mang truyền thống vào thời đại như pha ly Margarita bằng rượu đế.
Ghi:
Margarita dùng rượu Tequila.
ĐỘC
- Độc Tẩu
Tôi rời tu viện,
không đi chung với Giu-dà, từ chối Phê-rô đưa tiễn.
Chiều mùa đông sóng biển xám đục đập lên chân thánh giá, cuồn cuộn rác rưởi, lấm lem ướt gấu áo dòng.
Tu viện nghiêm khắc trên cao nhìn xuống, tưởng chừng cha khổ hạnh theo dõi con lãng tử đi xa, chưa biết nhà nơi nào cư trú.
Tôi rời tu viện,
không nhận lời mời Phật hiện, không quan tâm thiếu nữ chung quanh, theo hối hận xâu xé đam mê đục khoét chiến tranh, mà kẻ tử trận là ăn năn buồn bã, kẻ chiến thắng là hồi hộp không thể không ước mơ.
Trong nhà thờ, dãy ghế hàng thứ bảy, chỗ quỳ năm năm in sờn gối, ai sẽ quỳ vào đó thế tôi? Chiếc bóng nào âm u buồn ngủ dưới ánh đèn cầy thiên thu, trông giống nhau, chỉ là người tự đền tội thay cho người vô tội.
Tội bắt nguồn từ tổ tông, dù Lý Trần Lê Nguyễn không liên can gì họ Adong.
Trên tầng hai phòng ngủ, bước chân thiên thần canh gác đều đặn suốt đêm. Cậu trẻ nào trong mùng mọc đầy lông lá khi quỷ ma tranh luận về thánh kinh. Chiếc sừng tê giác bật dậy khi kinh nguyện không cản nổi con thú nghe tiếng rên la từ rừng thẳm.
Bên hiên phòng học mỗi chiều mưa, tiếng đàn thùng tập tễnh du hành đến hầm rượu nghe The Beatles ca hát, rồi bâng quơ băng qua hẻm núi, bờ sông, mộ Hàn Mặc Tử… Ðôi khi dừng lại thi hành kỷ luật vì trốn học. Ðôi khi xưng tội quên hỏi cha, lén chơi đàn với mưa là tội gì?
Tôi rời tu viện,
ra đến đường cái nhìn lui, lầu chuông nhọn trồi lên hình thanh gươm, ngày ngày thầy tu thay nhau phát động tiếng kim khí khua vang để nguyện cầu bình an. Nắng cuối chiều chiếu lên lưỡi gươm tỏa hào quang dường như ra lệnh tầm nã kẻ đào tẩu.
Tôi rời tu viện, bỏ lại đôi giày nhỏ mang không vừa và một thời tương đương với thiếu nữ vừa có kinh.
- Độc
Mỗi chiêm bao khi trở về tu viện,
cậu trẻ ngày xưa vẫn thử thách ngoài sân. Thảy những bóng rổ không bao giờ lọt lưới, tiếng vỗ tay nghe sung sướng động lòng.
Những thầy cũ tu hoài vẫn trẻ. Vẫn niềm tin giáng sinh, tử nạn, rồi phục sinh. Vẫn trừng phạt dù Beatles đã chết, dù trời mưa vẫn thương cảm tình người. Vẫn ngày ngày phát động tiếng vang kim khí.
Mỗi chiêm bao khi trở về tu viện,
một mình leo chót vót lầu chuông. Nhìn xuống vực sâu thăm thẳm, cầu thang bỗng dưng biến mất lạ thường. Nghe tiếng nói: Nhảy đi rồi sẽ thức. Tôi đã bao lần cố gắng tập bay.
Trong góc tối gặp người bạn cũ.- Vous còn tu hay đã cởi áo dòng? Bạn lặng lẽ đưa tay giở mũ, thấy đầu lâu sương trắng tóc đưa tang. Sóng rác rưởi lấm lem vì sao có tội.
Mỗi chiêm bao khi trở về tu viện,
cậu trẻ ngủ mê chợt thức quá nửa khuya. Chiếc giường gỗ hẹp che mùng kín mít. Thở bị vây bốn phía quan tài. Cảm giác an toàn ngoài kia tận thế. Cảm tưởng thiên đàng quên rệp hút máu tươi.
Mỗi chiêm bao khi trở về tu viện,
bùi ngùi một thời kinh chảy trong hồn. Khi kinh tắt hồn mất theo kinh nghiệm: chẳng có gì ngoài chuyện chiêm bao. Một chiêm bao khi thức dậy là chết.
