Ở Mỹ, mùa hè đến, lắm lúc nhớ một cành hoa phượng đến rưng rưng. Nhưng tìm đâu ra phượng? Nghe nói ở Key West cực nam Florida có nhiều phượng lắm. Tim tôi từng mơ ước tới đó để nhìn lại màu hoa phượng nở dưới trời xưa nhưng chưa bao giờ thực hiện được. Gần đây tin tức cho biết ở Nam Cali cũng đã có phượng (chắc là do người Việt ta trồng) và Tim tôi cũng đã được nhìn thấy tấm hình ông Nguyễn Đình Toàn chụp dưới cây phượng đỏ Cali.
Ôi phượng. Với những ai có đôi chút học hành chữ nghĩa, và có chút xíu máu lãng mạn trong người, thì phượng là quá đỗi thân thiết và gợi nhiều xúc cảm. Nó mở ra một vùng trời nostalgia. Nơi đó, tâm hồn ta chưa bị hoen ố, trí óc chưa phải bận bịu vì những mưu tính và thủ đoạn đua tranh giành giật. Chỉ có những trang sách và tình bạn và những mơ mộng buổi đầu đời. Cho nên người ta gọi phượng là hoa học trò.
Với Tim Nguyễn này, phượng còn để lại một ấn tượng đặc biệt. Dạo đó, mùa hè 1995, phượng nở đỏ nhiều nơi trong thành phố Sài Gòn. Đó cũng là lúc mình sắp bỏ nước ra đi. Những ngày chuẩn bị lên đường, không kịp cảm thấy buồn vì tâm trí còn bận bịu nhiều việc và còn náo nức vì những chân trời trước mặt. Trong buổi tiệc chia tay với bạn bè trên căn chung cư nhìn ra sông Thanh Đa, có những bông hoa cẩm chướng màu đỏ thắm, có rượu có thơ và đàn hát, lúc ấy dạ vẫn chưa đau, còn cười nói rộn rã. Tới lúc lên máy bay, nhìn xuống những con phố những mái nhà thấp thoáng màu hoa phượng đỏ, và ruộng đồng bờ xanh bãi biếc với những dòng sông uốn khúc quanh co…lúc ấy nước mắt mới tuôn rơi. Ôi Việt Nam / từng là nỗi đau xé trong tôi / sao tôi khóc. lúc ra đi / phượng đỏ một màu yêu dấu cũ / là lúc chia xa…
Ở Dallas nơi thành phố mình ở không có phượng. Thôi, hãy tạm bằng lòng với một loài hoa khác của xứ người. Những cây crepe myrtle nở đỏ suốt mùa hè, Tim gọi là hoa hải đào. Tại sao lại hải đào? Như Tim đã nhiều lần giải thích với bạn bè, ấy là do một liên tưởng gợi ý: Tim nghĩ đến hoa hải đường ở quê nhà và hoa trúc đào (cũng thấy mọc rất nhiều ở Nam Cali và ven biển Florida). Hải đào là kết hợp của hải đường và trúc đào. Cả ba đều màu đỏ, hải đào sẫm hơn một chút.
nguồn aodaisaigon
Tháng 6… tháng 7. Cây hải đào bên cửa sổ phòng Tim lại nở hoa. Khu phố Tim ở dài khoảng hai trăm mét mà có tới 10 cây hải đào. Nhưng không phải chỉ ở phố Tim mới có hải đào đỏ. Ở khắp nơi trong thành phố Garland, Dallas, những ngày này hoa hải đào nở rộ dọc theo hai ven đường, vạch thành những luống hồng nồng ấm như cánh tay người tình vươn ra. Hải đào nở, ở đây và nhiều nơi trên đất Mỹ, chẳng hạn ở Irvine như tháng Bảy năm nào Tim đến thăm -hải đào nở rộ ở nhiều nơi báo hiệu mùa hè đã trở về. Tuy vậy chỉ có ở miền đồng cỏ này, hải đào nở mang theo sấm chớp và mưa mà đài báo là severe thunderstorm. Tim không quên, đã có lần gọi vùng đồng cỏ nơi đây là “xứ sấm sét” (từ này mượn của Võ Đình tiên sinh). Đúng như vậy, phải không em? Những ngày qua, ta đã thấy thunderstorm chạy những đường lóe sáng ngoằn ngoèo trên dọc một dải miền Nam từ Texas đến Mississippi, Alabama, Louisiana sang tận Atlanta nữa kìa. Trời u ám, chùng xuống và sấm chớp và mưa như lòng mình lên cơn thảng thốt nhớ. Nhớ ai… Hay chửa. Ai mà chẳng đáng nhớ, đôi khi chỉ là một nụ cười ở cuối chân trời. A certain smile / A certain face…
Và hải đào nở, sấm chớp, mưa thưa, lòng Tim cũng chợt bồi hồi thương tưởng. Đặng Văn Đệ -nhà nghệ sĩ của cuộc sống, Lê Uyên Phương với tiếng đàn thùng và những ca khúc của một thời. Cả hai đều ra đi vào tháng 6 năm nào lúc những bông hải đào thả rơi theo gió. Và Võ Đình và Nguyễn Mộng Giác , cũng ra đi vào lúc hải đào chớm nở đó thôi. Bài “Chiều. hải đào đỏ” khúc requiem chợt sống lại trong tim mình. Này em, em hãy đọc lại trong một chiều mưa và sấm chớp lóe sáng ở chân trời, như chiều hôm nay. Để thấy rằng cái chết có những âm vang, rực rỡ buồn, trong lòng cuộc sống hôm nay:
Chiều hải đào đỏ
… và Lê Uyên Phương
ngày đi. cây hải đào rực đỏ
trong mắt tôi. mùa rợp cánh hải âu
kêu thét dậy. triều laguna sóng vỗ
người ơi. chiều hải đào. tôi về đâu
ngôi nhà đó. vẫn tường vi mấy độ
bên chung trà. uống sớm mai nào
thoảng hương. một chút hồn siêu thực
và màu terre de chine. trăng blues xanh xao
khúc hát. những vì sao lạ mọc
trên tóc cây. dẫn lối anh về
quán cà phê buồn. vỉa hè. và gió
có dấu chân một người đã qua
đã qua. dạ khúc. tiếng đàn u hoặc
trời không mây. những mái nhà phơi
hồn lãng ca. hoàng hôn phủ kín
có nghe buồn từ thuở thơ tôi
này em. hãy đưa anh ra biển
bầy hải âu. kêu. kêu hoài
có không giấc mơ về lại
trong ly cà phê. kìa nắng phai
nắng sẽ tắt. và cuộc đời sẽ hết
như âm rụng vỡ. hài kịch điên
ánh đèn. vừa lên. sau khung cửa
ai cười. chừng đã lãng quên
TN
