Xóm vốn là một danh từ thuần Việt. Chữ “xóm” như một danh xưng mà người ta cho rằng nó xuất phát tự đáy lòng của người dân Nam kỳ Lục tỉnh. Xưa kia, chòm xóm là một tập hợp những người tứ phương tìm vào miền Nam khẩn hoang, khai phá lập nghiệp. Họ có xu hướng ở kế cận nhau nhằm dễ dàng nương tựa giúp đỡ lẫn nhau lúc ốm đau, tối lửa tắt đèn. Xóm còn là những mái nhà quây quần gần nhau có chung con hẻm, cái giếng, cây cầu… cùng chia sẻ buồn vui khi láng giềng hữu sự. Riêng những người theo đạo Công giáo cũng có xu hướng nêu trên. Những con chiên của Chúa Giê-su từ miền Bắc vào Nam dựng nhà, lập nghiệp ở gần bên nhau, tạo ra những xóm đạo tồn tại mãi đến ngày nay. Nói tóm lại, xóm hay xóm đạo xem ra là một cộng đồng không thể thiếu trong đời sống văn hóa người Việt!
Nhà thờ Tân Định
Theo sử sách ghi nhận, được biết lễ Giáng Sinh lần đầu tiên được tổ chức ở Việt Nam là do một người phụ nữ chủ toạ. Ðó là bà Maria Mađêlêna Minh-Ðức Vương Thái Phi. Bà là vợ Chúa Nguyễn Hoàng, mẹ Hoàng Tử Nguyễn Phúc Khê, tước hiệu Vương Phi, đứng đầu hàng Thứ phi. Vào năm 1625 khi đã ngoài 50 tuổi, bà theo đạo Công giáo tại Thuận Hóa do Giáo sĩ Francisco di Pina rửa tội với tên Thánh là Maria Mađalêna, có sự chứng kiến của Giáo sĩ Ðắc Lộ (Alexandre de Rhodes).
Như đã nói, lễ Giáng Sinh ở Sài Gòn là một trong những dịp mà mọi người, nhất là giới trẻ, luôn háo hức chờ đợi. Từ những ngày đầu tháng 12, cùng với các nhà thờ lớn ở Sài Gòn như nhà thờ Ðức Bà (Vương Cung Thánh Ðường, số 1 Công xã Paris, Quận 1), nhà thờ Tân Ðịnh (289 Hai Bà Trưng, Phường 8, Quận 3), nhà thờ Dòng Chúa Cứu Thế (38 Kỳ Ðồng, phường 9, quận 3)…và những nhà thờ khác, nhiều người dân đã tổ chức thiết kế, trang hoàng không gian ngôi nhà của mình một quang cảnh ngập tràn không khí Giáng Sinh, đặc biệt là người dân xóm đạo. Dưới đây là những xóm đạo khá nổi tiếng ở Sài Gòn:
Xóm đạo Phạm Thế Hiển, quận 8, Sài Gòn
Con đường Phạm Thế Hiển chiều dài khoảng 2km với 5 giáo xứ Bình Thái, Bình An Thượng, Bình An Hạ, Bình Thuận và Bình Sơn luôn gắn với cái tên “xóm đạo quận 8”. Từ những ngày đầu tháng 12 dương lịch, cả khu vực này giống như bắt đầu khoác một chiếc áo mới khi người dân dù không ai bảo ai vẫn cùng nhau bắt tay trang hoàng ngôi nhà của mình một cách chu toàn nhất để chuẩn bị đón mùa Giáng Sinh. Hầu như nhà nào cũng trang trí rất bắt mắt với đủ những cây thông, dây đèn chớp tắt, quả châu, ông già Noel, tuần lộc, thiên thần hay cả những hang đá tái hiện cảnh Chúa sinh ra đời. Những khung cảnh này vô hình trung tạo ra những địa điểm chụp hình độc đáo mà bạn có thể lưu lại những tấm ảnh hoàn hảo nhất.
Xóm đạo Phạm Thế Hiển
Xóm đạo Gò Vấp
Nằm trên các trục đường gồm Lê Ðức Thọ, Phan Văn Chiêu và Thống Nhất, xóm đạo Gò Vấp tập trung gần 10 nhà thờ với trung tâm là nhà thờ Hạnh Thông Tây và nhà thờ Thái Bình. Khu xóm đạo này vừa có cảnh quan đẹp vừa tiện lợi vì gần chợ Hạnh Thông Tây (khu vực mua sắm tấp nập) nên nhiều người Sài Gòn vẫn có thói quen ghé về đây thăm thú, tận hưởng không khí Giáng Sinh, dạo chợ sắm đồ Tết. Vào những ngày này có thể nói tất cả các con đường, ngõ hẻm tại xóm đạo Gò Vấp dù to nhỏ thế nào thì mọi chỗ đều được trang trí dây đèn óng ánh, đủ các kiểu và màu sắc khác nhau. Riêng nhà thờ Hạnh Thông Tây (địa chỉ: 53/7B Quang Trung, phường 11, Gò Vấp) cũng trở thành điểm thu hút không chỉ các giáo dân mà còn rất nhiều các bạn trẻ Sài Gòn và cả khách ngoại quốc. Mỗi khi màn đêm buông xuống, nhà thờ như khoác lên mình một tấm áo mới với ánh đèn sáng lung linh khiến bao người phải đưa mắt ngước nhìn.
Xóm đạo Thủ Đức
Xóm đạo Tam Hà và Từ Đức (quận Thủ Đức)
Xóm đạo Tam Hà là cách gọi khác của đường Tam Hà (Thủ Ðức). Vào mùa Giáng Sinh cả con đường này hay những hẻm lớn, hẻm nhỏ đều được trang hoàng lung linh, lôi kéo cả “biển người” về ngắm nhìn, khám phá. Tâm điểm của xóm đạo này là nhà thờ Tam Hà với phần trang trí nổi bật về “chất và lượng” khiến nhiều người không ngớt trầm trồ khen ngợi khi có dịp đi ngang qua.
Tương tự là xóm đạo Từ Ðức (còn gọi là xóm đạo Bắc Ninh) bao gồm các con đường nhỏ bao quanh nhà thờ. Với hàng loạt những con đường giao nhau tại các ngã tư như bàn cờ. Cách khám phá xóm đạo này cũng khá độc đáo với việc chạy vòng quanh theo các con đường, ngắm nghía cách trang hoàng Noel của giáo dân, rồi thỉnh thoảng chợt ồ lên khi phát giác có một hang đá quá đẹp. Ngoài ra, trong khu vực này còn có một ngôi chợ cùng tên chuyên bày bán rất nhiều quần áo thời trang giá rẻ, tha hồ cho bạn trẻ ngắm nghía, mua sắm.
Xóm đạo Nghĩa Phát
Xóm Đạo Nghĩa Phát (quận Tân Bình)
Xóm đạo Nghĩa Phát nằm trên con đường Nghĩa Phát, quận Tân Bình nên người dân địa phương trìu mến đặt tên luôn cho xóm đạo. Từ con đường Nghĩa Phát, đi thêm khoảng 100 mét nữa bạn sẽ đến trung tâm xóm đạo, giáo xứ Vinh Sơn. Xóm đạo tuy không lớn lắm nhưng hội tụ những ngôi nhà của phần lớn là giáo dân sinh sống. Vào dịp mùa Noel đến, cũng như những xóm đạo khác khắp Sài Gòn, người người, nhà nhà cùng nhau trang hoàng nhà cửa, phố xá và tổ chức nhiều lễ hội rất lớn.
NS
(SÀI GÒN, VIỆT NAM)
