Trong số những món ăn vừa bán ở các cửa hàng fast-food drive-throughs (đồ ăn nhanh lái xe qua lấy) vừa phục vụ tại nhà hàng được trao sao Michelin, thì burger là vua. Mỗi năm, chỉ riêng người Mỹ thôi đã ăn khoảng 50 tỷ cái, nhưng “burgernomics” lại mang tính quốc tế: Tạp chí The Economist sử dụng chỉ số Big Mac để so sánh sức mua của các loại tiền tệ nhiều quốc gia khác nhau dựa trên giá mặt hàng chủ lực của McDonald’s, lấy mức giá ở Mỹ làm cơ sở. (Ví dụ: vào năm 2022, trong số 58 quốc gia, Big Mac mắc nhất là ở Thụy Sĩ, $6.71; rẻ nhất là ở Venezuela, $1.76. Giá ở Mỹ là $5.81).
NHIỀU KỲ – KỲ 17
Tuy cả đế quốc La Mã và Mông Cổ đều thích những phiên bản đầu tiên của món mà chúng ta gọi là thịt hamburger, nhưng nó dần dần gắn liền với thành phố Hamburg của Ðức nên cuối cùng tên đó đã đặt cho nó vào thế kỷ 18 và 19.
Một cuốn sách dạy nấu ăn bằng tiếng Anh năm 1747 có công thức làm món “Hamburg sausage – xúc xích Hamburg” làm từ thịt bò băm. Và vào đầu thế kỷ 19, những người di cư Ðức đi thuyền từ Hamburg, một cảng lớn, đã mang theo những miếng bò bít tết muối làm đồ ăn cho chuyến hải hành dài ngày đến Tân Thế giới. Việc ướp muối giúp bảo quản món ăn trong chuyến hành trình và có thể ăn mà không cần dụng cụ.
Người Mỹ ban đầu gọi món ăn này là “Hamburg steak – bít tết Hamburg” và cuối cùng là “hamburger”. Vẫn chưa biết chắc ai được coi là người đầu tiên “phát minh ra” bánh sandwich. Vào năm 1885, cả “Hamburger Charlie” Nagreen ở Seymour (Wisconsin) và anh em nhà Menches ở Hamburg (New York) đều phục vụ ground-beef sandwiches (bánh mì kẹp thịt bò xay) tại các hội chợ địa phương của họ.
Trong khi đó, Louis’ Lunch ở New Haven (Connecticut) tự nhận là tiệm burger lâu đời nhất ở Mỹ, phục vụ các miếng thịt bò kẹp giữa các lát bánh mì nướng từ năm 1900. Và chuỗi tiệm burger đầu tiên ở Mỹ không phải là McDonald’s hay Burger King. Cơn sốt burger bắt đầu vào năm 1921 khi đầu bếp người Kansas là Walter Anderson đồng sáng lập White Castle.
Ở Mỹ, trong cả hai cuộc Thế chiến, cái gì dính dáng đến người Ðức được coi là không yêu nước, nên một số nhà hàng đã chọn đổi tên thành “liberty sandwich” hoặc “liberty steak”. Nhưng tên đó không thọ được lâu.
Không phải ai cũng coi hamburger là món ăn cầm tay. Nhiều người trên thế giới thích dùng nĩa và dao, trong đó có cố Nữ hoàng Elizabeth II và một số thực khách người Pháp. Thậm chí còn có một con dao cắt burger siêu đặc biệt do hãng Wusthof sản xuất.
Ngày nay, các biến thể của burger gần như vô tận. Thịt bò có thể được thay thế bằng gà tây, bò rừng, mực (phổ biến ở Nhật Bản) hoặc mũ nấm portobello. Ở Úc, ngoài những thứ thường kèm theo như cheese, dưa chua và ketchup, bạn có thể chọn thêm trứng chiên, những lát dứa, bí đỏ và củ cải đường. Ở Bỉ và Hoà Lan, trong món Bicky burger có miếng chả chiên giòn làm từ thịt heo, thịt gà và thịt ngựa.
Là tinh túy của nước Mỹ và được cả thế giới yêu thích, nên burger là món chủ yếu trong thực đơn ở khắp mọi nơi, và không có gì ngạc nhiên khi có rất nhiều cách để nấu nướng, vô số thứ kèm theo và nhiều cách thưởng thức món ăn cổ điển này.
