Gần hai tuần lễ sau khi bắn hạ chiếc khinh khí cầu do thám của Trung Quốc ngoài khơi tiểu bang South Carolina, do áp lực từ nhiều phía, Tổng thống Joe Biden đã có cuộc họp báo ngắn hôm thứ Năm 16/2 nhưng cũng chẳng tiết lộ thêm điều gì ngoại trừ khẳng định ba vật bay lạ cũng bị bắn rơi sau chiếc khinh khí cầu kia không phải của Trung Quốc.
Khinh khí cầu do thám Trung Quốc bay ngang không phận Hoa Kỳ trước khi bị bắn rơi – aviationweek.com
Nói vậy để hiểu rằng công chúng Hoa Kỳ cho đến nay vẫn chỉ biết rất ít về chiếc khinh khí cầu do thám của Trung Quốc, ngay cả khi Ngũ Giác Ðài cho biết họ đã thu hồi được khá nhiều mảnh vỡ ở trên biển.
Việc quân đội Hoa Kỳ bắn hạ bốn vật thể bay ở tầng trên của bầu khí quyển ở Bắc Mỹ là điều chưa từng xảy ra trước đây và do đó nó đặt ra một câu hỏi nghiêm trọng: Những vật bay này vô hại, hay đang thực sự trở thành một vấn đề an ninh quốc gia?
Vô hại hay có vấn đề?
Từ những gì chúng ta biết hiện nay, câu trả lời có thể là cả hai. Bằng chứng hiện tại được công bố về những sự kiện nói trên trong những ngày gần đây cho thấy đây là một bức tranh hỗn hợp. Các giới chức Hoa Kỳ vẫn kiên quyết nói rằng vật thể đầu tiên là một khinh khí cầu do thám lớn, tinh vi đến từ Trung Quốc. Và họ đã cẩn thận xếp ba vật bay kia vào một danh mục khác, gọi chúng là những thiết bị nhỏ hơn, kém tinh vi hơn, di chuyển bằng luồng gió ở độ cao thấp hơn.
Theo lời một số nhà lập pháp, giới chức an ninh và chuyên gia cho biết, bản thân chiếc khinh khí cầu do thám của Trung Quốc vẫn là dấu hiệu đáng lo ngại đối với an ninh quốc phòng của Hoa Kỳ nói chung.
Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho biết chiếc khinh khí cầu, mà Trung Quốc khẳng định là khí cầu nghiên cứu về thời tiết thất thường, là một phần của một chương trình phức tạp và quy mô liên quan đến các chuyến bay trên không phận của hơn 40 quốc gia trên khắp năm châu lục. Các giới chức ngoại giao còn cho biết trong những năm gần đây, Trung Quốc đã vi phạm không phận Hoa Kỳ bằng khinh khí cầu ít nhất 5 lần khác.
Các hệ thống radar của Hoa Kỳ cũng đã được điều chỉnh lại để tìm kiếm các vật thể giống như loại khinh khí cầu bay chậm bị bắn rơi kia. Ðó là lý do vì sao đột nhiên có thêm nhiều vật bay lạ được phát hiện gần đây. Nhưng để đối phó với mối đe dọa trên về lâu về dài có thể Hoa Kỳ cần có thêm nhiều hệ thống radar hơn, hiện đại hóa các hệ thống hiện có và cung cấp thêm nhiều máy bay theo dõi cho Bộ chỉ huy Phòng thủ Hàng không Không gian Bắc Mỹ (NAADC).
Như nói ở trên, các giới chức an ninh Hoa Kỳ đã xếp ba vật bị bắn rơi sau vụ khinh khí cầu do thám của Trung Quốc vào một danh mục riêng. Họ không chỉ nhấn mạnh rằng các vật thể này nhỏ mà còn có vẻ như chúng không có khả năng tự điều động và bay ở độ cao thấp đến mức có thể gây nguy hiểm cho các loại máy bay dân sự.
Những loại khinh khí cầu do thám có thể bay cao đến 60,000 bộ Anh hoặc hơn, là độ cao mà thậm chí ngay cả máy bay quân sự cũng có thể gặp khó khăn khi bay ở độ cao đó.
Khinh khí cầu Trung Quốc được vớt lên ngoài khơi South Carolina – Getty Images
Thái độ dè dặt của chính quyền Biden
Một phần của thái độ dè dặt không đưa ra nhiều tuyên bố từ phía Hoa Kỳ là do căng thẳng trong mối quan hệ hiện tại với Trung Quốc. Toà Bạch Ốc chắc chắn cũng không muốn làm lớn chuyện về một tình huống vốn đã có nhiều khó khăn trừ khi họ có thêm những bằng chứng thật quan trọng. Một phần khác cũng là do hiện đang có hàng ngàn khinh khí cầu nghiên cứu về thời tiết đang bay vòng quanh thế giới. Chỉ riêng Cơ quan Thời tiết Quốc gia (NWS) đã phóng khoảng 60,000 khinh khí cầu như vậy mỗi năm, nhiều trong số đó cho bay lên tới tận tầng bình lưu (stratosphere) và tới rìa cạnh của không gian bên ngoài.
Các hệ thống radar của bộ chỉ huy NAADC trước đây được định hướng để phát hiện các loại máy bay và hoả tiễn bay nhanh. Việc điều chỉnh lại để chúng có thể phát hiện những vật thể đang di chuyển rất chậm sẽ làm tăng đáng kể số lượng vật thể bay trên không trung mà radar bắt được và gần như chắc chắn sẽ bắt được những vật thể không quan trọng đối với nền an ninh quốc gia của Hoa Kỳ.
Theo các chuyên gia, tất cả ba vật thể bị bắn rơi vừa qua đều rất nhỏ đến mức chúng có nhiều khả năng sẽ bị bốc hơi nếu bị loại hoả tiễn Sidewinder (gắn trên nhiều chiến đấu cơ) bắn trúng. Ngoài ra, không giống như khinh khí cầu do thám của Trung Quốc, tất cả ba vật thể này đều rơi trúng những nơi mà những người tìm kiếm có thể khó thu hồi các mảnh vỡ – hoặc là ở những vùng lãnh thổ băng giá xa xôi hoặc ở hồ Huron.
Phát ngôn viên John Kirby của Hội đồng An ninh Quốc gia trong một cuộc họp báo cho biết, trong trường hợp không có thêm bằng chứng khác, các cơ quan tình báo Hoa Kỳ sẽ kết luận đây có thể chỉ đơn thuần là những vật thể vô hại.
Con số vật thể lạ được phát hiện
Tuy nhiên, một số chuyên gia nhìn vào cuộc săn lùng khinh khí cầu vừa qua trong một bối cảnh khác. Với số lượng các vật thể lạ bay trên không phận được các phi công quân sự Hoa Kỳ phát hiện ngày càng nhiều trong những năm gần đây, liệu có thể việc bắn rơi dù chỉ một khinh khí cầu do thám là dấu hiệu cho thấy có một chương trình giám sát và thu thập tin tức tình báo sử dụng khinh khí cầu, máy bay không người lái hoặc thiết bị kỹ thuật từ một quốc gia khác (trong trường hợp gần đây là Trung Quốc) đang được thực hiện ở một quy mô lớn?
Dưới áp lực từ quốc hội, Bộ Quốc Phòng đã cho thành lập một tổ chức mới có tên gọi Văn phòng Giải quyết Vấn đề bất thường trên Toàn miền (AARO) vào năm 2022 để điều tra về hiện tượng vật lạ trên không chưa giải thích được.
Cho đến nay văn phòng cho biết nhiều phi công quân sự đã nhìn thấy nhiều vật lạ bay trên bầu trời mà họ không thể giải thích được. Nghiên cứu gần đây nhất của AARO, được công bố vào tháng 1, báo cáo có 366 vật lạ xuất hiện trên không phận Hoa Kỳ trong khoảng thời gian 12 tháng trước đó.
Trong số đó, 26 vật được mô tả là máy bay không người lái. Sáu là những thiết bị radar hỗn tạp. Và 163 được xếp loại là “những khinh khí cầu hoặc là những vật thể giống như khinh khí cầu”.
Với 171 vật còn lại về cơ bản được mô tả là vẫn chưa được rõ (unknowns) và “chưa được xếp loại và chưa được quy kết … trong bản phúc trình” của AARO.
Chiến đấu cơ F-22 bắn rơi chiếc khinh khí cầu do thám – livestormchaser.com
Điều lo ngại
Ở tại quốc hội trước đây, nếu có ai nói tới hiện tượng những vật thể lạ trên bầu trời (UAP) thì thường bị đem ra đàm tiếu. Nhưng nay đề tài này bỗng dưng trở thành một vấn đề nghiêm trọng, với các nhà lập pháp của cả hai đảng đang đòi hỏi chính quyền Biden minh bạch hơn về những gì họ biết – và những gì họ đang làm để giải quyết vấn đề nói trên.
Thượng nghị sĩ Marco Rubio thuộc đảng Cộng hoà của tiểu bang Florida từng nói tới UAP từ nhiều năm trước và nay tỏ ra thất vọng vì một số người vẫn đang coi vấn đề này như là một vấn đề mới – bao gồm cả Toà Bạch Ốc, gần đây đã tuyên bố thành lập một nhóm bao gồm nhiều cơ quan chính quyền để nghiên cứu về UAP. Rubio là một trong những thượng nghị sĩ đã thúc đẩy thành công Bộ Quốc Phòng thành lập văn phòng AARO.
Và trong khi các thượng nghị sĩ vẫn còn đang dè dặt trước khi đưa ra kết luận rằng những vật lạ trên bầu trời kia có thể là những vật vô hại hay không thì vẫn có những lo ngại cho rằng một số quốc gia thù địch ngoài kia có thể đã tìm ra được một vài lỗ hổng trên bầu trời và đang nằm ngoài tầm khả năng kiểm soát của quân đội Hoa Kỳ.
VH
