Mọi kỹ năng chụp, máy tốt, bố cục… cũng không đủ cho bức ảnh của bạn ý nghĩa, việc cho ý nghĩa sâu sắc vào tấm ảnh bạn chụp có lẽ là điều khó nhất để thực hiện. Nhưng nó có thể giúp nâng ảnh của bạn từ tầm thường lên đến lạ thường.
Áp dụng nhiều mức độ ý nghĩa khác nhau
Trong nhiếp ảnh, những tấm ảnh dùng như minh họa cho một câu chuyện. Tôi gọi những ảnh này là hình “Ðây là”: “Ðây là con mèo,” “Ðây là tôi,” và vân vân. Ðể thêm chiều sâu, bạn có thể cho vô thêm địa điểm để làm nó có ý nghĩa thêm một chút: “Ðây là tôi ở Hòa Lan,” và một thời điểm: “Ðây là tôi ở Hòa Lan vào đêm,” và luôn cả diễn tả về hoạt động: “Ðây là tôi dạo phố Hòa Lan vào đêm.” Mỗi tấm ảnh đều có một mức độ nào đó của ý nghĩa.
Đây là tôi dạo phố Hòa Lan vào đêm
Nhưng những ý nghĩa trên không có gì là sâu sắc lắm. Chúng không thử thách chúng ta như một số hình ảnh khác.
Có một số thể loại nhiếp ảnh có thể thể hiện dễ dàng ý nghĩa sâu sắc hơn những thể loại khác. Thí dụ, nhiếp ảnh đường phố thường thường có những hình ảnh của những người nhìn lý thú làm những việc lý thú – chúng kể một câu chuyện. Trong khi, với nhiếp ảnh phong cảnh, thì khó hơn để truyền dẫn ý nghĩa sâu sắc ngoài việc trình bày vẻ đẹp của khung cảnh: “đây là một dòng suối xinh xắn, với dãy núi đẹp ở phía sau.”
Vậy làm sao chúng ta cho tấm hình ý nghĩa sâu sắc hơn?
- Nhìn thế giới với cặp mắt lạ thường
Sự kết hợp của tốc độ cửa chập, tiêu cự, khoảng cách chủ thể, chiều cao và góc cạnh của máy ảnh, hướng ánh sáng, màu ánh sáng và cường độ, và giai đoạn hậu kỳ tất cả đều cho phép chúng ta tạo nên những cách riêng biệt để trình bày một chủ thể. Tuy vậy, nhiều tay ảnh thà bảo thủ với những quy luật cứng đơ như công thức về tấm ảnh nên nhìn nó như thế nào ấy. Chúng có thể làm mát mắt một giám khảo, nhưng chúng không thúc đẩy đi đến ranh giới của sự sáng tạo.
Đứa bé bên phải chơi dưới nước với mấy đứa nhỏ, tốc độ chụp chậm cho thấy động tác của họ. Trong khi đó, bé gái lớn, mặc đồ toàn đen, đứng ngó nhưng không gia nhập trò vui.
- Những tấm ảnh có ý nghĩa không nhất thiết được nhiều người thích
Sự thật phũ phàng là nhiều người xem hình có sở thích thiếu tinh vi. Do đó, nếu bạn làm nghề bán hình hoặc nếu việc nhận được rất nhiều Likes trên Instagram quan trọng đối với bạn, thì có lẽ bạn sẽ chọn chụp những tấm hình không thử thách và dễ ưa chuộng như cảnh mặt trời lặn, dòng suối trên núi, chim đậu trên cành, hoặc đàn bà trẻ mặc ít vải.
Tôi không chê bai những loại ảnh đó. Tuy nhiên, nếu bạn muốn nâng nghệ thuật nhiếp ảnh của bạn lên một trình độ cao hơn, cho thêm ý nghĩa sâu sắc vào đó, điều này sẽ đòi hỏi chút ít suy nghĩ và sự chấp nhận rằng bạn có thể bỏ qua cơ hội được nhiều người ưa thích.
Một tựa đề hoặc caption có thể hướng dẫn cách tấm ảnh được hiểu. Tấm ảnh này có thể được đặt tựa “An bình,” hoặc “Cô đơn,” hoặc “Tự do,” hoặc “Trên đường về nhà,” hoặc “Anh nhớ em,” và mỗi tựa sẽ cho tấm ảnh một ý nghĩa khác nhau.
- Chụp niềm đam mê của bạn
Ý nghĩa bao gồm nhiều thứ hơn những gì được ghi lại trong khung ảnh. Nếu có một cái gì gây nên cảm xúc mạnh nơi bạn, hãy biến cái đó thành chủ thể của bạn, và tia lửa đó sẽ được thể hiện trong nhiếp ảnh của bạn.
Tại sao? Nếu bạn quan tâm về chủ thể đó, bạn sẽ để ý những chi tiết nhỏ để cho tấm ảnh ý nghĩa và bạn sẽ nỗ lực thực hiện tấm ảnh đó.
- Chụp đi chụp lại cùng chủ thể
Dù cho là một người, một con vật, hoặc một tỉnh vật, mọi thứ đều có những đặc tính và nét tiêu biểu mà tôi gọi là cá tánh. Khi bạn chụp một vật gì càng nhiều, bạn sẽ trở thành càng quen thuộc với nó. Sự quen thuộc với một chủ thể sẽ cải tiến khả năng của bạn cho thêm ý nghĩa vào ảnh của bạn. Vì vậy, chụp đi chụp lại cùng một chủ thể không những giúp bạn mài bén kỹ năng, mà cũng khám phá nhiều cách để miêu tả câu chuyện.
5.… Nhưng tránh sự rập khuôn
Lạm dụng chủ thể và kỹ thuật trong nhiếp ảnh có thể gây trở ngại cho các tay ảnh. Trong lý thuyết, đó là một điều dễ tránh. Nhưng, cũng giống như các nhà sáng tác nhạc cạn nốt để phối hợp, các tay ảnh có thể gặp khó khăn với việc đặt ý nghĩa sâu sắc khi một chủ thể hoặc kỹ thuật bị khai thác quá nhiều. Trên các mạng xã hội, tôi đã từng “bị” thấy những hình ảnh từ một người chụp cùng một cô gái trẻ, dù có xinh xắn nhưng những hình ảnh lặp đi lặp lại cứ đập lên màn ảnh mỗi ngày sẽ rất nhanh chóng trở nên nhàm chán. Trong số mấy trăm mấy ngàn hình đó, có bao nhiêu tấm bạn sẽ nhớ rõ? Một hoặc hai tấm, họa may. Chúng bị thất lạc trong một làn sương mù đầy sự tương tự thiếu thử thách.
Một chim hải âu trong sương mù, tránh sự rập khuôn trong nhiếp ảnh động vật hoang dã.
AN
Breslau, Canada
Nhiếp ảnh gia; cộng tác viên Trẻ Magazine. Hiện cư ngụ tại Breslau, Canada.
