Tại các lễ ra trường của học sinh, sinh viên, thường tổ chức vào tháng Sáu hàng năm, đều có đọc bài diễn từ, gọi là “commencement” (nghĩa đen là bắt đầu). Theo lịch sử thì sinh viên thời Trung cổ khi vào trường đại học được coi như dân mới học nghề, vô đó là để “bắt đầu” nghề nghiệp của mình. Vậy có thể dùng cụm từ “khởi nghiệp”.

Những diễn giả thời xưa thường là các sinh viên đã tốt nghiệp; diễn từ của họ đọc bằng tiếng Latinh. Tại Princeton University ngày nay, sinh viên được chọn đọc diễn văn cũng đọc bằng tiếng Latinh.

Có diễn văn ra trường đã làm nên lịch sử, như diễn từ của Bộ trưởng Ngoại giao George C. Marshall đọc tại Harvard năm 1947, trong đó phác họa chương trình trợ giúp các nước châu Âu sau Thế chiến II, sau này trở thành Marshall Plan (Kế hoạch Marshall).

Trường thường phải trả tiền cho các nhân vật nổi tiếng đến đọc diễn từ tốt nghiệp, như University of Houston năm 2015 trả $135,000 cho Matthew McConaughey, University of Oklahoma năm 2006 trả $110,000 cho Katie Couric; mỗi bài dài khoảng 10 phút, tính ra các vị này làm được $600,000/giờ. Thực tế chỉ có khoảng 30% các trường đại học trả được tiền cho diễn giả.

Một trong những diễn giả được ca tụng nhất là nhà tỷ phú Robert F. Smith. Năm 2019, ông đọc diễn từ tại Morehouse College, hứa trả nợ tiền học của tất cả 306 sinh viên tốt nghiệp, rồi sau còn trả cả nợ liên bang mà phụ huynh đã vay trước đó.

Xem thêm:   Nơi thờ phượng

Bài diễn văn ra trường nào hay nhất? Nhiều người chọn bài của Steve Jobs đọc tại Stanford University năm 2005. Mấy tháng sau khi được chẩn đoán bị ung thư, ông nói với các sinh viên tốt nghiệp: “Chuyện biết rằng mình sắp chết giúp tôi có những chọn lựa lớn trong đời, bởi vì hầu hết mọi sự – ước vọng, tự hào, sợ bối rối hoặc thất bại – đều rơi rụng trước cái chết, chỉ để lại những gì thực sự quan trọng”.

TM