“Xe mù”, “xe ma”, “xe cùi bắp” là tên thiên hạ đặt cho những chiếc mô tô, gắn máy… không còn ra cái thể thống… xe gì nữa! Xe bỏ không ai lấy, cho không ai nhận. Tuy vậy nó không bị phá hủy để bán sắt vụn mà vẫn “cống hiến” đến tận cùng… xác mướp!
“Xe mù” gồng mình chở nặng
Ung dung… xuôi ngược đó đây
Ðã gọi là “Xe mù” nên bị khiếm khuyết nhiều bộ phận. Nào là không đèn chiếu sáng, đèn xi-nhan, không bàn thờ (bộ đầu xe) thậm chí không còi, không biển số, yên rách te tua… Ấy vậy mà nó vẫn xông ra đường, vẫn dọc ngang đây đó, lướt gió ào ào như “Hiệp sĩ mù nghe gió kiếm”! Có thể nói là “xe nhiều Không” nhưng vẫn được tận chuyên chở hàng hóa, đôi khi sau yên xe còn chở cả… “cái chợ” đi đó đi đây. Móc đằng sau yên xe hai cái giỏ sắt, các chị, các cô chở cá, mắm, rau, củ… khi trời chưa sáng hẳn đã rời thôn ra chợ xã, chợ huyện. Các ông, các anh kéo thêm cái rơ – moóc, xe tự chế chở cát, gạch, xi măng; vật dụng trang trí nội thất hoặc chở đá cây, bia thùng, bia két cho các quán nhậu, nhà hàng…tung tăng suốt ngày đến tận đêm khuya. Hầu “xe mù” chở hàng hóa trên các đường huyện, xã hoặc trên phố thì chọn lả lướt trên những con đường vắng vẻ.
Chủ chiếc “xe mù” này nói xe vẫn còn chở gỗ được!
Hôm nọ, tôi gặp trên đầu cầu Cửa Ðại, TP. Hội An, Quảng Nam (QN), một chị chạy chiếc “xe mù”. Xe chất cao mấy thùng hàng, hai cái giỏ nhựa trái cây. Chị ta đầu đội mũ bảo hiểm, dùng khẩu trang trùm mặt chống nắng kín mít. Tôi dừng xe lại hỏi, rằng xe rách nát (bể manh, biển số xe gãy còn một nửa, bể đèn trước, không gương chiếu hậu…) thế kia, chạy không sợ cảnh sát giao thông bắt sao? Chị ta trả lời… hồn nhiên: “Cũng có một lần bị dừng xe nhắc nhở nhưng rồi tha vì thấy mình chở hàng nhiều quá!”. Bắt tháo dỡ hàng xuống rồi lại chất hàng lên cột lại thấy cũng mệt rồi. Trong khi người chạy “xe mù’ năn nỉ, ỉ ôi, trễ chợ, bạn hàng trông rồi ở nhà con cái cũng trông…
Chỉ ngồi chơi thôi chứ ai dám chạy
“Xe mù” chở cá mắm, rau cải ra chợ…Chỉ cần bắc ngang yên xe hai cái giỏ sắt đựng hàng là có thể bon trên những dặm đường! Vùng cao Tiên Phước, Bắc Trà My, Nam Trà My, Quảng Nam thỉnh thoảng vẫn thấy “xe mù” chở chuối buồng, mít trái lên đèo, xuống dốc. Có vài lần tôi chứng kiến 4-5 chiếc “xe mù”, mỗi xe chất cao mấy sọt hàng bon bon trên đường vắng, đầy sương mù, số hướng ra Ðà Nẵng, số về hướng Hà Lam, Thăng Bình… chạy băng băng mà không có đèn đóm chi cả.
Có không ít trường hợp “xe mù” bị tạm giữ, chủ xe bỏ luôn xe, công an làm chi đó thì làm! Xe cho cũng không ai lấy nói chi bán. Bị dừng bắt thì mang về mà giữ lấy! Chưa kể phải làm thủ tục này nọ… nhập kho, nhập bãi nên chi cảnh sát giao thông thấy “xe mù” cứ làm như “mù” không thấy cho rồi!
Xe mù
Ðặc biệt, thời điểm gần Tết cổ truyền “xe mù”…hiên ngang ra đường “dương dương tự đắc” nhiều nhất! “Xe mù” dịp gần Tết… là phát huy hết khả năng của nó. “Xe mù” vất lăn lóc sau nhà, bên hàng rào hoặc được phủ lên cái áo mưa rách te tua từng… trơ gan cùng tuế nguyệt cả năm trời như được hồi sinh. Chỉ cần giội vài xô nước, lau khô, bơm hai cái bánh lên, vô dầu mỡ cho dây sên, đổ xăng …đạp một hồi cho dầu lên, cho nóng máy rồi rú ga là “xe mù” như sáng mắt ra, chuẩn bị xuống đường, ra phố.
Không chỉ “xe mù” đi một mình ên mà còn kéo theo cái rơ-mooc hoặc chiếc xe ba gác, ít nhất cũng cái giàn sắt bắt vô yên xe, đặng chở…hoa, cây cảnh thuê… Các điểm bán cây cảnh, quất, mai, đào ven đường nhộn nhịp. Xe chở hàng đến, hàng đi tấp nập trong dịp Tết.
“Xe mù” kéo xe ba gác
Tối tối trên nhiều tuyến đường ở thành phố Ðà Nẵng hoặc Hội An “xe mù” chở đá cây, đá bao… cho các quán ăn vẫn lả lướt, ngược xuôi.
Phải thừa nhận là tai nạn giao thông do loại “xe mù” gây ra rất hiếm. Một là không dám chạy nhanh, hai là người đi đường khi thấy “xe mù” thì tìm cách né cho “an toàn” cũng có.
“Xe mù”… thượng thọ
Tai họa cho mình và cho người!
Anh thợ sửa xe kèm thu mua “xe mù” phế liệu trên đường liên xã Hòa Liên, Hòa Vang, TP. Ðà Nẵng kể, mình mua “xe mù” chỉ hai, ba trăm nghìn đồng một chiếc. Cái chính là mua sườn xe, lốc máy… Mang về rã ra, phân loại, cái nào còn dùng được thì tận dụng để lắp ráp, cái nào tã quá thì bán sắt, nhựa phế liệu. Gần như “xe mù” trước khi… chưa mù đều có giấy phép lưu hành và khi mua bán xe vẫn phải có giấy tờ cần thiết.
Dù rách nát tả tơi nhưng xe mù vẫn là “hiện đại” hơn thời thồ hàng, chở mướn bằng xe đạp hay ba gác; nó là cần câu cơm thiết yếu của người dân lao động nghèo khổ. Tuy nhiên nó vẫn là một phương tiện kém an toàn cho người đi đường lẫn người chở mướn.
“Xe mù” chuyên dụng chở đá cây trên đường ở TP. Đà Nẵng
Bài & ảnh LKD
