Mùi hương bí ẩn ở Bagan

Chuyến đi trước dịch Covid và Myanmar chưa có những bất ổn về chính trị. Tôi vẫn mơ một ngày trở lại, chạy xe máy điện ở Bagan, uống ly rượu nho ở thị trấn Nyaungshwe trong chiều muộn, đi xe ôm ở Mandalay rồi quay về ngắm hoàng hôn ở Yangon…

1

Xe đêm từ Yangon đến Bagan chạy đúng 8 tiếng  Chúng tôi chọn nhà xe JJ Express, giá cao hơn so với các hãng xe khác nhưng uy tín, tiện nghi. Ðêm sâu, chập chờn giấc ngủ gà gật; vậy mà đến nơi, chúng tôi không về khách sạn mà đi ngắm mặt trời mọc. Vé vào khu bảo tồn là 25 ngàn Kyats cho một người, quả thật rất xứng đáng.

Bước ra khỏi taxi ở điểm dừng mua vé, tôi ngửi thấy một mùi hương đưa trong gió, chút ngỡ ngàng, quen mà lạ: nhẹ, mềm, thoảng ngọt. Nhìn quanh không biết cây nào đang trổ hoa. Hương hoa quấn quýt nơi mũi, cảm giác nó phảng phất trong không gian khá ấn tượng. Rồi tôi quên mau khi vào lại xe và xuýt  xoa với cảnh đẹp hai bên đường. Tháp cổ vàng thấp thoáng ẩn hiện trong rừng cây xanh, đẹp bâng khuâng.

Vào Shwesandaw Pagoda ⁽¹⁾, tôi cố trèo lên nơi cao nhất, mấy lần định bỏ cuộc vì bậc cấp cheo leo quá, lại thêm túi máy hình vướng víu. Thế nhưng, đến nơi rồi mới thấy không uổng công. Tứ bề, “biển” tháp cổ đẹp, kỳ vĩ, huyền ảo. Tôi bấm máy hình lia lịa, nhưng tôi biết, không một tấm ảnh nào tả được hết vẻ đẹp của Bagan, nơi tôi đang ngắm một bình minh có nắng rất vàng mà tôi không biết là màu tháp cổ phản chiếu hay nắng Bagan luôn vàng như thế!

Từng là kinh đô của một đế chế hùng mạnh nhất Ðông Nam Á, Vương quốc Bagan tồn tại từ thế kỷ 9 đến thế kỷ 19. Thời hoàng kim của Vương quốc này đã có tới 4000 ngôi chùa, đền và tu viện được xây dựng. Hiện vẫn còn khoảng hơn 2000 di tích, thu hút khách du lịch khắp nơi đổ về.

Gió mơn man khi nhẹ nhàng, lúc suồng sã. Tôi lại ngửi thấy mùi hương ngọt, mềm  phảng phất. Trong làn khói tỏa lên từ một khu tháp nào đó, Bagan càng thêm huyền bí.

Thật sự là một thể nghiệm thú vị khi chúng tôi thuê xe máy điện ở khách sạn với giá 7 ngàn Kyats/ngày và khám phá Bagan. Cho dù cố tình đi lạc thì vẫn dễ dàng tìm được lối về.

Buổi sáng, chúng tôi “lướt” qua những ngôi chùa, ra bờ sông, vào một khu tháp gặp và trò chuyện với một thanh niên người bản xứ tên là Ji, họa sĩ. Chỉ một loạt các tháp, Ji nói với chúng tôi, trong vùng bảo tồn không có nhà dân, mỗi khu tháp có một gia đình giữ tháp sống trong những ngôi nhà nhỏ gần đó.

Buổi chiều, chúng tôi lại cố tình đi lạc, khám phá một phía khác của Bagan. Hy vọng có thể gặp một ngôi tháp đặc biệt nào đó, trên bất kỳ con đường đất nhỏ nào. Có hàng ngàn ngôi tháp có tên và không tên ở khắp mọi nơi, mỗi tháp chứa một điều bí mật.

Vào Ananda Temple, một ngôi đền quá đẹp, gây ấn tượng mạnh, cảm thấy mình quá nhỏ bé giữa không gian trần cao chót vót với mấy ngàn tượng Phật trong từng hộc to, nhỏ kéo dài từ dưới lên đỉnh. Thời gian như ngừng lại, tồn tại quá nhiều câu hỏi phải tự mình tìm đáp án, điều gì làm nên, tại sao như thế, thời hưng thịnh nhất thế nào…

Ðến một tháp không có tên, để lên được nơi cao nhất, chúng tôi phải chui qua lối đi hẹp ngoằn ngoèo, tối, lởm chởm gạch, cát. Chân đất ⁽²⁾, có lúc giẫm phải một cục gạch nhỏ đau điếng, tỉnh hồn, quên nỗi sợ. Thoát ra khỏi vùng bóng tối là bầu trời trong xanh và nắng như nhuộm vàng cả cây, cỏ.

Dải mây đen ở bầu trời phía đông chầm chậm kéo về hướng chúng tôi mang theo mưa lác đác rồi nặng hạt. Tôi ngồi bệt xuống nền trong một cái chóp ngắm mưa và bấm máy lia lịa, đẹp đến ngộp thở.

Mưa ngớt dần, bầu trời sáng lên từ từ và nắng rực một màu vàng tươi. Mùi hương bí ẩn, lúc này ngọt đậm hơn, nhưng vẫn dịu mềm, phảng phất, liêu trai.

2

Có lẽ tôi sẽ quên luôn mùi hương bí ẩn trong buổi sáng sớm và lúc chiều muộn ở Bagan, nếu không có buổi chiều cuối cùng ở Mandalay, tôi bắt xe ôm đi “vét” vài nơi.

Một trong những nơi ấy là chùa Kuthodaw hay còn gọi là The World’s Biggest Book, ngôi chùa đặc biệt gồm những đền, chùa và có 729 tháp nhỏ bằng đá màu trắng. Bên trong mỗi tháp có một phiến đá được khắc thủ công Tam Tạng kinh của Ðức Phật bằng tiếng Pali. Chùa xây dựng năm 1857, việc khắc chữ bắt đầu vào năm 1860 và mất 8 năm để hoàn thành. Giả định vui, nếu đọc miệt mài 8 tiếng mỗi ngày, du khách phải mất đến 450 ngày mới đọc xong hết các bia đá đó.

Lúc tôi đang thơ thẩn thì có một cô bé đến bên và hỏi tôi có muốn ngửi một mùi hoa đặc biệt không? Xong cô bé ấy đến một cây và hái bỏ vào lòng bàn tay tôi những bông hoa bé tí bằng đầu ngón tay út, nhẹ tênh, màu trắng, chính giữa hoa có một cái búp, bao quanh là cánh làm thành vòng tròn răng cưa. Ðúng mùi hương ở Bagan.

Tôi đặt những bông hoa xuống ghế đá và chụp hình lại.

Quay về Yangon, tôi mở máy hình hỏi anh tài xế taxi mới biết tên hoa là “Star”, cây này trồng khắp nơi ở Myanmar.

Tìm trên Google tôi biết nhiều điều thú vị. Logo Asean năm 2014 tại Myanmar có vòng tròn hoa Star quanh biểu tượng của Asean, với ý nghĩa sự liên kết của các “bánh răng” sẽ là động lực cho hòa bình, thịnh vượng và phát triển của khu vực. Nữ thần cao quý của hoa là mùi hương của nó, khiến gợi nhớ xa gần và ngay cả khi nó héo. Vì vậy, giống như khả năng phục hồi mùi hương, khả năng phục hồi của người dân Asean vẫn mạnh mẽ không chỉ trong thời gian hưởng thụ thành quả mà còn trong thời điểm gặp phải những thách thức.

Tôi tra tên thực vật là cây Viết, một loại cây đô thị, lấy bóng mát, trồng nhiều ở các thành phố Việt Nam. Cây cho những trái nhỏ màu cam rất quen, chắc chắn tôi đã thấy nhiều lần trong đời.

Ở Sài Gòn, tôi mất một buổi sáng Chúa Nhật chạy xe tìm cây Viết. Nhiều người chỉ cho tôi cây này, nhưng không ai rõ hoa của nó thế nào!

Về Nha Trang, tôi gặp một chuyên gia cây xanh đô thị nghe giải thích là loại cây có dáng đẹp, tán rộng, lá ít rụng nhưng hay bị sâu đục thân nên thành phố đã thay một phần cây này, hiện còn rất ít. Chính chuyên gia cũng không chú ý hoa này!

Tôi đến những con đường có cây Viết. Hôm ấy mưa nhỏ nên hoa rụng nhiều xuống đất. Ðúng những cánh hoa bé tí mà cô bé ở chùa Kuthodaw đặt vào tay tôi và mùi hương của nó thì khó quên được. Tuy nhiên, khi tôi phỏng vấn 5 người thì chỉ một phụ nữ bảo với tôi hoa có mùi thơm cả ngày lẫn đêm. Bốn người còn lại là nam giới ai cũng lắc đầu, không quan tâm đến hoa của nó. Có người nói, đã ăn trái rồi, vị chua chua, ngọt ngọt, hơi chát. Tôi lượm một nhúm những bông hoa bé tí mang về phòng, để trên bàn viết. Mùi hương ngọt dịu quấn quýt, nắng vàng Bagan và những con đường ở Mandalay như đang lướt qua rất chậm…

Bây giờ thì tôi quá rành về cây Viết, có trên nhiều đường phố Sài Gòn, nhưng thật khó để cảm nhận một mùi hương khi những con đường lúc nào cũng ồn ã, bụi và khói xe; dường như chẳng ai quan tâm đến sự tồn tại của những bông hoa bé tí, ngoài tôi.

Ðôi khi con người ta phải đi một quãng đường rất dài mới phát hiện ra điều thú vị đã có từ lâu, sát ngay bên cạnh mình!

ĐTTT

⁽¹⁾ Shwesandaw Pagoda là một ngôi chùa Phật giáo cao nhất ở Bagan. Là điểm mà đa phần du khách chọn để ngắm mặt trời.

⁽²⁾ Ở Miến Điện khi vào bất cứ đền, chùa… du khách đều phải bỏ giày dép bên ngoài cho dù đó là một ngôi tháp đổ nát.