Một trong những chính sách ưu tiên hàng đầu của Tổng thống Joe Biden đưa ra từ ngay những ngày đầu lên nắm quyền là giải quyết hiện tượng biến đổi khí hậu mà một trong những nguyên do chính gây ra là vì khí thải nhà kính. Xe chạy điện là một phần trong nỗ lực của ông để giải quyết vấn đề đó.
Tương lai xe chạy điện – nguồn i.pinimg.com
Hôm Thứ Năm 5/8, cùng xuất hiện trong khuôn viên Toà Bạch Ốc với Hoa Kỳ là các giám đốc điều hành của ba công ty sản xuất xe lớn nhất Hoa Kỳ đã đưa ra lời cam kết là cho đến cuối thập niên này, từ 40 đến 50 phần trăm số lượng xe mới bán ra sẽ là xe chạy điện. Ðây là một mục tiêu đầy tham vọng trong tiến trình chuyển đổi từ xe chạy xăng sang xe chạy điện.
Vậy, liệu cuộc cách mạng xe chạy điện có thể xảy ra trong khoảng thời gian ít hơn một thập niên hay không? Ðể trả lời câu hỏi trên, ta hãy thử tìm hiểu về khả năng và những thử thách trong lãnh vực kỹ thuật có thể nói còn quá mới này, cũng như xu hướng của giới tiêu thụ đã sẵn sàng để chuyển sang lái xe chạy điện trong những năm tới hay chưa.
Một điều rõ ràng ai cũng phải nhìn nhận rằng xe chạy xăng là nguồn thải khí nhà kính lớn nhất tại Hoa Kỳ, góp phần thải ra hơn một phần tư tổng số lượng khí nhà kính trên toàn quốc. Việc chuyển đổi từ động cơ chạy bằng nhiên liệu hóa thạch sang xe chạy điện là một bước quan trọng để giảm thiểu hiện tượng biến đổi khí hậu. Thế giới không thể giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu nếu không loại bỏ được loại xe chạy xăng trong tương lai.
Chính sách thúc đẩy sản xuất xe chạy điện của Hoa Kỳ cũng nằm trong nỗ lực giữ cho ngành kỹ nghệ sản xuất xe của Mỹ có đủ khả năng để cạnh tranh với thế giới. Âu châu và Trung Quốc hiện đang thực hiện chính sách trợ cấp cho các công ty sản xuất xe để thúc đẩy họ có thể sản xuất thêm nhiều xe điện trong những năm tới. Âu châu đưa đề nghị bắt đầu cấm bán loại xe chạy xăng vào năm 2035. Các công ty sản xuất xe Trung Quốc, với sự trợ giúp của chính phủ, cũng đang mở rộng vào những thị trường mới trên thế giới.
Khoảng 19 kiểu xe chạy hoàn toàn điện trong thị trường Hoa Kỳ hiện nay – nguồn Autoweek
Ðể đạt được mục tiêu của Hoa Kỳ sẽ đòi hỏi phải có những thay đổi thật nhanh và quyết liệt. Trong nửa đầu năm nay, chỉ có ít hơn 4 phần trăm các xe mới bán ra tại Hoa Kỳ là xe chạy điện hoặc loại xe hybrid chạy nửa xăng nửa điện.
Tuy nhiên, xu hướng chuyển sang sản xuất xe chạy điện cũng gia tăng trong năm nay, bắt đầu bằng một thông báo của công ty General Motors (GM) vào tháng Giêng cho biết là họ sẽ ngưng sản xuất xe chạy xăng vào năm 2035. Những công ty sản xuất xe khác sau đó cũng bước theo, trong đó có Mercedes-Benz, Volvo và Daimler, công ty sản xuất xe vận tải nặng lớn nhất thế giới. Công ty Ford hồi đầu năm đã giới thiệu mẫu xe chạy điện của loại xe truck F-150, xe bán chạy nhất tại Hoa Kỳ.
Trong khi chính phủ dồn nỗ lực để đưa ra những chính sách mới thúc đẩy gia tăng sản xuất thêm nhiều xe chạy điện, câu hỏi lớn nhất hiện nay là liệu người dân có sẽ mua những loại xe mới này hay không.
Theo nhận định của một đại lý xe tại St. Louis, Missouri, thì giới tiêu thụ ở Mỹ, đặc biệt là khu vực Trung Tây Hoa Kỳ, vẫn chưa sẵn sàng. Một số đông người đi làm vẫn còn phải lái xe đường xa mỗi ngày và vấn đề thiếu các trạm sạc điện là những trở ngại trong quyết định chuyển đổi.
Trạm sạc xe điện – nguồn Detroit Free Press
Trong khi giới lãnh đạo và đầu tư trong lãnh vực sản xuất xe bàn tán khá ồn ào về thời đại của xe chạy điện đang ngày càng tới gần thì nhiều đại lý xe cho biết họ gặp rất nhiều khó khăn trong việc cân nhắc xem sự nhiệt tình của giới tiêu thụ về loại xe chạy điện là ở mức độ nào và điều thực tế tại các bãi bán xe mới, nơi mà năm ngoái xe chạy hoàn toàn bằng bình điện chỉ chiếm dưới 2 phần trăm trong tổng số xe bán tại Hoa Kỳ, và hầu hết là hiệu xe Tesla.
Theo giới phân tích ngành kỹ nghệ xe, hầu hết người tiêu thụ khi tới các phòng trưng bày của các đại lý xe không phải để tìm mua xe chạy điện, và với giá xăng hiện nay vẫn tương đối thấp, thậm chí những mẫu xe hybrid cũng khó bán chứ chưa nói tới xe chạy hoàn toàn bằng bình điện.
Nhiều đại lý xe nói rằng điều thực tế đó đẩy họ vào một tình thế khó xử: Tìm cách điều chỉnh chiến lược kinh doanh, nhưng không biết chắc liệu khách hàng có thực sự muốn chuyển đổi hay không và chuyển đổi nhanh đến mức nào. Có khoảng 180 đại lý xe GM, tương đương với 20% tổng số đại lý xe GM toàn quốc, đã quyết định bỏ không bán hiệu xe Cadillac thay vì phải đầu tư một món tiền lớn để nâng cấp đại lý mà công ty GM đòi hỏi để bán loại xe chạy điện.
Những nỗ lực trước đây của các công ty sản xuất xe nhằm mở rộng doanh số bán xe chạy điện cũng đã từng gặp thất bại, gây khó khăn cho các đại lý với lượng xe tồn kho không bán được. Thậm chí ngay cả hiện nay, một số đại lý cho biết họ không muốn dự trữ quá nhiều các mẫu xe chạy điện trong bãi đậu của họ.
Sạc điện tại nhà – nguồn nwcouncil.org
Ðể cho loại xe chạy điện có thể thành công, người ta cần phải tạo được sự tiện lợi giống như xe chạy xăng vậy, và đó là ưu tiên quan trọng nhất khi người tiêu thụ cân nhắc để bỏ ra một số tiền lớn mua một chiếc xe mới. Ðó là thử thách lớn nhất đối với các công ty sản xuất xe. Xe chạy điện hiện vẫn là loại xe thiếu thực dụng đối với nhiều người lái xe sống ở ngoài phạm vi những thành phố lớn. Trong khi xe chạy điện đỡ tốn kém trong việc bảo trì hơn xe chạy xăng, nhưng bình điện cần phải sạc cứ mỗi 200 đến 300 dặm, và thời gian sạc có thể mất ít nhất 30 phút thậm chí với những trạm sạc điện nhanh nhất hiện nay. Hầu hết người lái xe không muốn chờ lâu như vậy khi họ đang ở trên đường.
Các công ty chế tạo xe còn cần phải tìm được phát minh mới cho kỹ thuật chế tạo bình điện để giảm chi phí sản xuất xe – khoảng từ $10,000 tới $12,000 cao hơn chi phí trung bình của các loại xe chạy xăng – gia tăng khoảng cách lái giữa mỗi lần sạc và giảm bớt thời gian sạc bình. Hiện tại, hầu hết các công ty sản xuất xe đang lỗ hàng nhiều ngàn Mỹ kim trên mỗi chiếc xe chạy điện họ bán được, số tiền lỗ này họ bù lại bằng cách tính giá cao hơn cho những chiếc xe chạy xăng mà cho đến nay vẫn là sự lựa chọn của đại đa số người Mỹ.
Hiện nay có khoảng 43,000 trạm sạc điện trên khắp Hoa Kỳ, là một con số quá ít ỏi. Ông Biden kêu gọi xây dựng một mạng lưới khoảng 500,000 trạm sạc điện trong vòng một thập niên tới tốn khoảng $15 tỷ. Ða số các chuyên gia về năng lượng nói rằng hệ thống dẫn điện của nước Mỹ đủ khả năng để tiếp nhiên liệu cho nhiều triệu xe chạy điện trong tương lai, nhưng cần phải có một kế hoạch chuẩn bị chu toàn. Tính ra nếu mỗi người Mỹ lái một chiếc xe chạy điện, nước Mỹ có thể sẽ tiêu thụ thêm 25 phần trăm lượng điện so với hiện nay.
Cuối cùng rồi sự thành công của kỹ nghệ xe chạy điện trong tương lai vẫn nằm ở quyết định của người tiêu thụ. Ðể có thể thuyết phục giới tiêu thụ chuyển đổi sang loại xe chạy điện, các công ty chế tạo xe cần phải có những cải tiến về kỹ thuật bình điện như nói tới ở trên. Kể từ năm 2008 khi công ty Tesla tung ra mẫu xe Roadster chạy điện đầu tiên cho đến nay đã có nhiều tiến bộ về kỹ thuật, nhưng vẫn chưa đủ. Từ đây cho đến cuối thập niên, với sự tham gia cùng sự cạnh tranh của nhiều công ty sản xuất xe chắc chắn sẽ thúc đẩy phần cải tiến kỹ thuật nhanh hơn. Ðó là chưa kể xe chạy điện còn phải cạnh tranh với một kỹ thuật khác: loại xe chạy bằng nhiên liệu hydrogen – hiện đang được sử dụng khá nhiều trong thương mại với các loại xe tải và xe forklift (nâng kiện hàng). Tuy nhiên, chi phí sản xuất nhiên liệu hydrogen vẫn còn cao gấp ba lần xăng, nhưng thời gian để nạp vào xe nhanh bằng đổ xăng; ngoài ra hydrogen còn là nguồn nhiên liệu vô tận, có trong nước, trong không khí; là nguyên tố tạo thành 90 phần trăm vật chất của vũ trụ; và quan trọng hơn hết hydrogen cũng là nguồn nhiên liệu sạch để giúp giảm thiểu lượng khí thải nhà kính.
VH
