Từ mấy tuần qua, chính phủ đã bắt đầu cho nới lỏng biện pháp đóng cửa, nhưng để được trở lại cuộc sống bình thường như trước khi có đại dịch, người dân Mỹ cũng như ở các nơi khác trên thế giới cần phải có một loại thuốc chủng ngừa hiệu nghiệm.
Khi nào có thuốc – nguồn Yahoo News
Ðể chuẩn bị cho loại thuốc chủng ngừa bệnh SARS có thể dùng để thử nghiệm trên người, các nhà khoa học đã phải mất 20 tháng, nhưng nay các viện bào chế thuốc tư nhân đang cố kéo ngắn lại thời gian trong nỗ lực để chống và ngăn ngừa dịch bệnh Covid-19.
Như trường hợp của công ty Moderna, trong một thời gian rất ngắn chỉ vài tháng đã có thể bào chế một loại thuốc chủng mới và gửi tới Viện Y tế Quốc gia (NIH) để xin được cấp giấy phép cho các cuộc thử nghiệm lâm sàng vào cuối Tháng 2 bằng cách sử dụng một kỹ thuật tương đối mới là cấy những mảnh nhân tố di truyền (genes) của vi khuẩn vào trong tế bào người. Mục đích là để các tế bào bắt đầu tạo ra một loại đạm vi khuẩn (viral protein) kích thích hệ miễn dịch nhận dạng nó như là chất ngoại lai. Nhờ vậy cơ thể sẽ tự động tìm cách phòng ngừa để chống lại chất đạm đó và sẵn sàng tấn công nếu con vi khuẩn corona thật sự xâm nhập vào cơ thể.
Giai đoạn đầu của thử nghiệm lâm sàng vào trung tuần Tháng 3 là để xem thuốc chủng này có an toàn và có gây ra phản ứng miễn dịch hay không. Có 45 tình nguyện viên khoẻ mạnh tuổi từ 18 đến 55 được tiêm một số liều lượng khác nhau. Kết quả được Moderna đánh giá là sau khi nhận được hai liều thuốc chủng, tất cả các tình nguyện viên đã có được lượng kháng thể trong người ở mức tương đương hoặc cao hơn so với ở những bệnh nhân sau khi bình phục Covid-19.
Ðiều này cho thấy thuốc chủng có thể có hiệu nghiệm, và hơn nữa không một tình nguyện viên nào tỏ ra là bị phản ứng phụ nghiêm trọng ngoại trừ có dấu đỏ nơi vết chích. Một phúc trình khác của Moderna còn cho biết thuốc chủng “hoàn toàn bảo vệ để ngăn không cho vi khuẩn sinh sản thêm trong phổi” ở những con chuột đã bị nhiễm vi khuẩn corona. Vào ngày 7 Tháng 5, Cục Kiểm soát Thực và Dược phẩm (FDA) cho phép công ty tiến hành giai đoạn hai của cuộc thử nghiệm với 600 người tham gia, trong đó có một số cá nhân trên 55 tuổi để xác định xem những người lớn tuổi này cũng có khả năng tạo được những phản ứng miễn dịch tương tự như ở những người trẻ tuổi hơn.
Ngày 12 Tháng 5, cơ quan FDA cho phép Moderna đốt giai đoạn, và công ty lên kế hoạch bắt đầu giai đoạn ba vào Tháng 7 với các cuộc thử nghiệm để đánh giá xem thuốc có cùng hiệu quả khi cho sử dụng trên nhiều ngàn người. Nếu kết quả mang lại những hứa hẹn như dự tính, thuốc chủng này sẽ được sản xuất sớm nhất là vào mùa Thu.
Tại một phòng thí nghiệm thuốc chủng ngừa Covid-19 thuộc Đại học Bệnh viện Bern, Thuỵ Sĩ – nguồn Reuters
Trong quá khứ, chỉ có 16% thuốc chủng bắt đầu từ những cuộc thử nghiệm lâm sàng là được cấp giấy phép sản xuất. Tuy nhiên, với hơn 100 loại thuốc chủng hiện đang được thử nghiệm trên thế giới, và Tổ chức Gates cũng như cơ quan NIH đang đầu tư rất mạnh để thúc đẩy nhanh việc thử nghiệm những loại thuốc như của Moderna với nhiều tiềm năng nhất dựa trên bằng chứng từ những cuộc thử nghiệm ban đầu.
Ðại công ty bào chế như Johnson & Johnson cũng chuẩn bị bắt đầu thử nghiệm lâm sàng vào Tháng 9 và cho biết họ hy vọng đợt thuốc đầu tiên có thể được sản xuất cho việc sử dụng khẩn cấp đầu năm tới. Một đại công ty bào chế khác là Pfizer cũng đang thử nghiệm nhiều loại thuốc chủng khác nhau và hy vọng sản xuất khoảng từ 10 đến 20 triệu liều sẵn sàng cho việc sử dụng khẩn cấp vào mùa Thu năm nay.
Câu hỏi là khi thuốc chủng đã sẵn sàng sớm nhất là vào mùa Thu này hoặc vào đầu năm tới thì ai sẽ là những người đầu tiên được nhận thuốc chủng?
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) yêu cầu bất kỳ loại thuốc chủng nào có trong tương lai nên được ưu tiên dành cho các nhân viên làm việc tại các bệnh viện trên khắp thế giới trước hết, sau đó là tới tất cả những ai cần được chủng vì nhu cầu sức khoẻ, ở mọi nơi không phân biệt quốc gia nào. Một số công ty bào chế thuốc cho biết, nếu để cho họ được lựa chọn, họ muốn thấy nhân viên bệnh viện được tiêm chủng trước.
Thuốc chủng với kỹ thuật mới của công ty Moderna – nguồn Moderna
Tuy nhiên, câu hỏi vẫn là, rồi sau đó, người dân nước nào được tiêm chủng trước? Một điều chắc chắn là những quốc gia nghèo với hệ thống y tế thiếu thốn sẽ là những nước được nhận sau cùng. Nên nhớ, dân số trên thế giới hiện nay là gần 8 tỷ và ai cũng cần thuốc để phòng bệnh. Nếu mỗi người cần hai liều, vị chi cả thế giới phải cần tới 16 tỷ liều thuốc. Nếu tất cả các công ty bào chế cùng tham gia sản xuất thì nhanh nhất cũng phải mất vài năm mới có đủ thuốc cho mọi người.
Thế nên, từ một nỗ lực chung quốc tế để đi tìm một thứ thuốc cứu nhân độ thế thì nay đang chuyển dần thành một cuộc tranh đua để xem cường quốc nào trên thế giới có thể chủng ngừa miễn dịch cho người dân của họ trước tiên.
Các công ty bào chế dược phẩm cũng đã thấy trước và đang chuẩn bị chờ đón lệnh cấm xuất cảng loại thuốc chủng ngừa vi khuẩn corona ra ngoại quốc trong tương lai hoặc sản xuất thuốc ở những châu lục khác, và đó là những dấu hiệu sớm nhất cho thấy một cuộc tranh giành quyền lực địa chính trị để bảo đảm nguồn cung cấp thuốc tương lai và điều này có thể mang lại sức mạnh kinh tế và chính trị to lớn cho chính quốc gia tìm ra thứ thuốc kỳ diệu mà mọi người đang mong chờ đó.
Tình trạng tranh đua này đã được một số chuyên gia y tế gọi đó là thứ “chủ nghĩa dân tộc vắc-xin” và thuốc chủng ngừa để chế ngự được con vi khuẩn corona sẽ là một phần thưởng to lớn không thể kể siết dành cho quốc gia đầu tiên nào có thể sản xuất nó ở quy mô đại trào. Ðây sẽ là chiến thắng khải hoàn có thể sánh ngang hàng với sự kiện đáp lên cung trăng vào cuối thập niên 1960. Nó cho phép quốc gia chiến thắng hồi phục được nền kinh tế của họ nhiều tháng trước những quốc gia khác và sau đó có quyền chọn lựa đồng minh nào được nhận thuốc sớm hay muộn, và kiểm soát tiến trình phục hồi kinh tế toàn cầu qua việc sản xuất và phân phối thuốc của họ.
Mà đâu cần phải chờ đến khi có thuốc mới biết. Trong mấy tháng vừa qua người ta đã có cơ hội chứng kiến nhiều quốc gia đã tìm cách ngăn chặn xuất cảng ra ngoại quốc từ cái khẩu trang cho tới thuốc chữa trị mặc dù còn đang trong giai đoạn thử nghiệm.
Với hơn 100 loại thuốc chủng ngừa khác nhau hiện đang được nghiên cứu, có ít nhất 10 loại thuốc đang được thử nghiệm trên người. Ðây là những loại thuốc chủng của những công ty thuộc Hoa Kỳ, Trung Quốc, Anh và Ðức.
Riêng tại Hoa Kỳ, chính phủ liên bang đã trích ra hơn $2 tỷ để tài trợ cho việc sản xuất thuốc bởi bốn công ty bào chế: Johnson & Johnson, Moderna Inc., AstraZeneca PLC và Sanofi SA. Tất cả bốn công ty này nhanh nhất cũng phải mất mấy tháng nữa mới có thể đưa được loại thuốc chủng mới ra thị trường. Hầu hết bốn công ty trên đã cam kết là sẽ sản xuất thuốc bên trong lãnh thổ Hoa Kỳ. Ngoại trừ trường hợp công ty Johnson & Johnson cũng đang đồng thời theo đuổi việc sản xuất thuốc của họ ở châu Âu.
Hiện nay việc phát minh ra thuốc vẫn chưa ngã ngũ và thậm chí người ta còn chưa biết chính xác khi nào thì có thuốc, nhưng điều quan trọng nhất là phải bằng mọi cách về được tới đích trước với loại thuốc chủng mới.
Cuộc tranh đua trong những ngày tới sẽ còn ráo riết hơn nữa và càng đến gần ngày tìm được thành công thứ thuốc chủng mới thì nỗ lực bảo vệ độc quyền loại thuốc ấy sẽ còn gay gắt hơn nhiều.
VH
