Đông Kinh. Những tòa nhà cũ kỹ, những nhà ga, xe lửa xả khói mù mịt, những căn nhà chật chội, dây phơi đồ. Đó là hình ảnh một nước Nhật lạc hậu của những năm hậu chiến vào đầu thập niên 50s. “Câu chuyện Đông Kinh” (Tokyo Story-1953) ra đời và được dựng theo bối cảnh thời gian này về lòng mẹ cùng mối quan hệ gia đình trong một đại gia đình trung lưu.
Poster phim
Phim kể về một cặp vợ chồng già, sống cùng cô con gái út là một cô giáo tại một vùng quê xa xôi. Họ lặn lội lên thăm con cháu tại Tokyo đã lâu không gặp, nơi có con trai làm bác sĩ và con gái là chủ một tiệm tóc nhỏ ngay tại nhà. Dù mừng vui gặp lại cha mẹ, sự xuất hiện của ông bà phần nào mang lại sự bất tiện cho lịch trình vốn luôn tất bật công việc của những người con, phần nhà cửa chật hẹp.
Áy náy không có nhiều thời gian cho cha mẹ, họ bàn nhau đưa riêng cha mẹ đến một khu nghỉ mát bình dân vùng biển. Không khí ồn ào, náo nhiệt không thích hợp với người già nên ông bà quay lại Tokyo khiến người con gái tỏ ra không vui, bực bội vì cha mẹ quay lại quá nhanh.
Rốt lại, cô con dâu trẻ góa bụa, vợ của người con trai đã tử trận trong chiến tranh lại là người vẫn giữ lòng yêu thương, quý mến cha mẹ chồng, dù cũng bận rộn nhưng đã lấy ngày nghỉ dẫn ông bà thăm Tokyo, đưa mẹ chồng về nhà tâm sự một đêm vì căn phòng nhỏ chỉ kê đủ một tấm nệm. Còn ông tìm đến đôi người bạn cũ cùng quê, hàn huyên nhắc chuyện xưa, rồi vô tình trong cơn say, mỗi người thố lộ đôi điều thất vọng về con cái.
Con dâu trẻ góa bụa cùng cha mẹ chồng – nguồn BFI Player.
Ông bà áy náy đã làm phiền con cái, quyết định trở về quê sớm hơn dự định, chẳng giận hờn hay trách móc con cái dù trong thâm tâm, họ cũng ngậm ngùi nhận ra là con cái đã thay đổi quá nhiều, khác với sự mong đợi của họ. Tại nhà ga, người mẹ bảo các con rằng, ông bà đã gặp con cháu, đã được biết Tokyo, nếu cả hai có mệnh hệ gì thì họ không cần phải về quê. Bà bệnh đột ngột trên đường về, hủy bỏ ý định dừng lại Osaka thăm một người con trai khác cũng tất bật công việc tại đây.
Rồi quả như linh cảm, ông bà về được đến nhà nhưng bà trở bệnh nặng, dường như không qua khỏi. Các con lẫn người con dâu tức tốc về bên người mẹ, chỉ kịp ngậm ngùi, nức nở ngồi bên mẹ đang hấp hối. Bà qua đời, trước khi người con trai tại Osaka bận việc, chỉ về kịp đưa tang mẹ.
Sau đám tang, cả gia đình quây quần bên bữa cơm nhắc dăm kỷ niệm đẹp về mẹ nhưng rồi họ cũng tức tốc bắt chuyến tàu sớm nhất để về với gia đình và công việc. Người con dâu còn ở lại, an ủi người cha còn thẫn thờ, cô đơn và cô em út còn đang buồn thương nhớ mẹ. Khi cô em gái trách móc các anh chị mình quá vô tâm, ích kỷ, người chị dâu an ủi và bào chữa cho họ rằng, đó là đời sống và họ có gia đình cùng công việc phải chu toàn, kể cả chính cô. Những người con không phải bất hiếu hay vô tâm với cha mẹ mà đơn giản là họ không thoát khỏi guồng quay của công việc, xã hội.
Chỉ kịp bên mẹ đang hấp hối – nguồn Ebertfest
Như một số bộ phim truyền thống của Nhật, “Câu chuyện Đông Kinh” khá chậm, không dùng kỹ xảo điện ảnh hay được thực hiện quy mô, tốn kém nhưng không thiếu những góc quay đẹp, nhiều hình tượng. Phim không có cao trào hay kịch tính dàn dựng, không ép buộc cảm xúc người xem nhưng lại rất cảm động và tạo nhiều suy nghĩ cho khán giả. Mạch phim tự nhiên, dựa trên sự diễn xuất và cách bộc tả nội tâm của các nhân vật, trong đó nhân vật người mẹ với khuôn mặt và nụ cười phúc hậu, nhẫn nại là hình ảnh rất gần gũi của một người mẹ Á Đông hay người mẹ Việt Nam luôn yêu thương con cháu nói riêng.
“Câu chuyện Đông Kinh” do đạo diễn Yasujirô Ozu thực hiện. Ông là một đạo diễn nổi tiếng và có nhiều ảnh hưởng trong điện ảnh thế giới. Phim được các trang mạng và hiệp hội điện ảnh cùng các đạo diễn, những nhà phê bình đánh giá là một trong những phim hay nhất của Nhật Bản lẫn thế giới, nằm trong danh sách 100 phim Á Châu hay nhất và năm nay được liên hoan phim Busan tại Nam Hàn đưa lên nhóm 10 phim hàng đầu trong danh sách 100 phim Á Châu hay nhất cho đến nay. Phim có trên các trang phim trả tiền và cũng có thể xem miễn phí tại Plex TV.
Có lý do để những nhà điện ảnh đánh giá cao “Câu chuyện Đông Kinh” sau hơn 70 năm bởi tính nhân văn và thông điệp bất biến về tình yêu, sự hy sinh và cái chết của bộ phim. Nó là một lời chia sẻ chân thành và đầy cảm thông để mỗi người tự vấn rằng, cuộc sống dẫu có trăm điều tất bật thế nào, liệu chúng ta vẫn có thể sắp xếp thời gian với cha mẹ già hay với nhau trước khi quá muộn màng?
Mùa Vu Lan 2025
ĐYT
