Hỏi:
Tháng 7 vừa qua anh trai tôi tự tử chết sau nhiều năm tháng bị trầm cảm. Bên cạnh đó anh cũng thường xuyên uống rượu đến say xỉn vì anh muốn chôn vùi tâm trạng buồn bã, cô đơn tận cùng do tâm bệnh của mình. Khi tôi rời gia đình để đi học xa, tôi học cách tự lực cánh sinh và trưởng thành hơn qua những vùi dập của cuộc sống. Nhưng anh trai tôi thì chọn tiếp tục sống trong sự bảo bọc của bố mẹ tôi và không có được kỹ năng sống cần thiết để vượt qua những thăng trầm của cảm xúc. Điều đó có thể là nguyên nhân sâu xa dẫn đến cái chết của anh tôi.
Khi bố mẹ tôi còn sống, họ luôn lo lắng và chiều chuộng anh tôi vì họ sợ rằng với tâm thần không ổn định, anh dễ dàng bị tổn thương và dẫn đến những hành động nông nổi. Bố mẹ cố gắng làm hết khả năng để chăm lo cho anh, nhưng có lẽ càng về sau anh càng lệ thuộc vào ông bà và đồng thời dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những người chung quanh. Bố mẹ tôi đã về hưu nhưng cũng không dám ra khỏi nhà hay đi du lịch vì anh tôi càng ngày càng uống rượu nhiều đến mức độ mất kiểm soát và nhiều lần té đến dập mặt mày.
Sau khi mẹ mất năm 2017, rồi bố cũng ra đi năm 2020, anh tôi chới với mất phương hướng. Sau đó anh lên mạng xã hội và liên lạc với một người bạn học cũ. Cô ta đến nhà chơi và theo lời anh kể họ cùng uống rượu say xỉn với nhau. Anh trở nên si mê cô ta và muốn lấy cô ta làm vợ. Cô ta thẳng thừng từ chối chuyện kết hôn với nhau, nhưng cô vẫn qua lại thường xuyên. Cô là người anh tôi đưa tiền để đi mua rượu giùm anh và cùng uống rượu với anh. Cô ta trở thành cái phao cho anh tôi, sợi dây duy nhất liên kết giữa anh và cuộc sống bên ngoài mà anh còn tha thiết.
Có một lần tôi gọi điện thoại cho anh hoài không được, tôi gọi cảnh sát đến nhà để kiểm tra xem anh có OK hay không. Cảnh sát thấy anh nằm bất tỉnh trên sàn nhà tắm. Họ gọi xe cứu thương chở anh đi cấp cứu vì anh bị ngộ độc rượu và người mua rượu cho anh chính là cô bạn học cũ đó. Bác sĩ cảnh báo rằng nếu anh tiếp tục lối sống như vậy thì anh sẽ chết trong vòng 6 tháng.
Cuối tháng 7 vừa rồi, anh tôi tự tử chết. Trong di chúc anh để lại tất cả tài sản cho cô bạn học cũ, người mà gián tiếp đưa anh đến cái chết. Cô ta phân minh, phân bua về vai trò của mình trong cái chết của anh tôi và giải thích rằng anh tôi từng nhiều lần nói đến việc tự tử chết như một cái gì đó họ mường tượng lãng mạn lắm. Anh nhiều lần bâng quơ nói rằng anh nghĩ đến hình ảnh anh mang theo chai rượu ngon lên một khu rừng vắng lặng để uống hết và ngắm ánh trăng bên cạnh bờ suối róc rách, rồi từ từ anh thiếp đi và nhẹ nhàng về cõi vĩnh hằng. Nhưng cô ta không tin là anh tôi sẽ thực sự tự tử.
Tôi nghi rằng anh khoe với cô ta tài sản của gia đình chúng tôi cũng như việc anh được thừa kế phần lớn tài sản của bố mẹ tôi để lại. Trong một lần liên lạc qua email với tôi, anh viết rằng nếu có chuyện gì xảy ra cho anh, anh muốn để lại căn nhà của bố mẹ cho tôi và phần lớn tiền mặt trong nhà băng dưới tên anh cho tôi. Đáng tiếc thay, anh tôi có thể không hiểu rằng ý nguyện đó của anh không thể thực thi khi anh không làm đúng theo những quy định của pháp luật cho một di chúc hợp pháp. Tôi hỏi người luật sư giải quyết vấn đề thừa kế tài sản của anh tôi thì được cho biết tổng tài sản anh tôi có là gần 6 triệu đô la. Tôi nghi ngờ rằng vì cô bạn của anh tôi biết anh có tiền nên tìm cách để dụ anh.
Sau khi tôi vặn hỏi cô ta về việc tại sao anh tôi lại để hết tài sản cho cô ta, cô ta không cung cấp thông tin gì khác và lẫn tránh khi tôi liên lạc. Điều duy nhất cô ta nói là cô hứa sẽ không tiêu xài hoang phí tiền bố mẹ tôi để lại vì cô biết bố mẹ tôi rất tiện tặn khi còn sống nên việc cô sẽ tiết kiệm và tiêu xài chừng mực để vừa lòng ông bà nơi chín suối. Tôi càng tức giận và trả lời rằng ý nguyện của bố mẹ tôi là để lại tiền bạc, của cải cho con cái, chứ không phải cho người dưng như cô. Lý do bố mẹ tôi để lại tài sản cho anh tôi nhiều hơn là vì anh không tự lập kinh tế được và tôi cũng không tranh chấp với anh mình vì hiểu rõ tình trạng của anh. Tôi rất thương anh nên luôn sẵn sàng nhường cho anh phần hơn. Nhưng giờ thì phần lớn tài sản của gia đình lại rơi vào tay người dưng, tôi thấy có nhiều điều đáng nghi ngờ lắm. Theo luật sư, tôi có nên nói chuyện với cảnh sát việc này để họ điều tra thêm hay tôi có nên thưa kiện cô ta để tranh chấp quyền thừa kế hay không?
Bảo Huân
Đáp:
Tôi xin thành thật chia buồn cho những mất mát và thiệt thòi mà bạn đang phải hứng chịu. Khi một người có tâm bệnh cộng với việc họ lệ thuộc vào chất kích thích, trong đó có rượu, thì rất khó để họ có thể kiểm soát hành động của mình và hành xử một cách chừng mực, hợp lý. Có lẽ sau khi cả hai bố mẹ của bạn mất, cả thế giới của anh bạn cũng hoàn toàn sụp đổ, người bạn học cũ là cái phao duy nhất. Có thể cô ta không có tình cảm và không đủ quan tâm để đáp ứng nhu cầu tâm lý, tình cảm mà anh trai bạn tìm kiếm, nhưng cô ta lại tiếp tay cho những nếp sống không lành mạnh của anh bạn bằng cách đi mua rượu và cùng uống rượu với anh bạn. Tuy nhiên đó có phải là yếu tố giết anh bạn hay không thì thật sự rất khó mà khẳng định.
Chuyện anh bạn tự hủy hoại chính mình là điều anh bạn đã làm hằng ngày bằng cách uống rượu không chừng mực. Anh bạn cũng từng nghĩ đến cái chết. Ðể chống lại việc cô thừa kế tài sản của người anh, bạn có thể kiện dựa vào 2 nguyên nhân:
- Người làm di chúc đã không có khả năng quyết định tỉnh táo (lack of testamentary capacity),
- Hay người làm di chúc bị dụ/ảnh hưởng/áp lực bởi một người khác để người đó được thừa kế tài sản của người làm di chúc dù đó không phải là ý nguyện của người làm di chúc (undue influence from a third party).
Nhưng trước khi bạn đưa người bạn học của anh mình ra tòa, bạn cần phải cân nhắc rằng đây là một thủ tục pháp lý rất tốn kém và có thể kéo dài nhiều năm. Nếu bạn quyết định kiện thì bạn nên tham khảo luật sư càng sớm càng tốt vì luật mỗi tiểu bang giới hạn thời gian được phép kiện tụng trong việc tranh chấp quyền thừa kế. Có nơi chỉ cho kiện trong vòng 4 năm từ khi người làm di chúc qua đời, nên bạn cần tiến hành nhanh chóng để không bị nhỡ cái hạn định này.
Còn việc bạn muốn chứng minh người bạn học đó gây ra cái chết của anh bạn lại càng khó. Chỉ vì cô ta biết rằng anh bạn có nhiều tài sản nên cô ta khuyến khích anh bạn uống rượu nhiều hơn để dẫn đến nguy hiểm tính mạng cho anh bạn là vấn đề mà cảnh sát có quyền quyết định tiến hành điều tra hay không, và khởi tố hay không. Cảnh sát luôn có những case dính dáng đến những tên tội phạm đang gây nguy hiểm cho xã hội và cộng đồng mà họ sẽ tập trung vào. Chuyện nguyên nhân gây ra cái chết của một người tự tử có khi cảnh sát cũng cho là không quan trọng bằng.
Ðể thực sự biết chuyện gì đã xảy ra trước khi anh bạn qua đời thì không phải là một điều dễ dàng để có thể kết tội hình sự cô bạn học cũ của anh bạn. Còn theo luật dân sự thì ai cũng có thể kiện tụng ai, không ai cấm cả, nhưng để được thắng kiện và lấy lại được tài sản của gia đình mình lại là điều nan giải không kém. Nếu bạn chọn con đường đó thì bạn sẽ phải đương đầu với những chi phí tốn kém và sự nhức đầu, căng thẳng tinh thần vô cùng khi phải dính vào một vụ kiện tụng. Ðiều đó bạn có sẵn sàng không?
Ls. AT
