Vào tháng 7 năm 1868, Tu chính án thứ Mười Bốn đã được bổ túc vào Hiến pháp Hoa Kỳ. Tu chính án này bảo đảm quyền công dân Hoa Kỳ cho tất cả trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Hoa Kỳ, kể cả những người từng là nô lệ. Ngoại lệ duy nhất là con của các nhà ngoại giao.
Vào ngày 20 tháng 1 năm 2025, Tổng thống Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp nhằm chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh đối với những trẻ em sinh ra từ cha mẹ là người di dân bất hợp pháp hoặc người ở Hoa Kỳ với chiếu khán du lịch. Ngay sau khi sắc lệnh được ban hành, đã có nhiều vụ kiện chống lại sắc lệnh này. Kết quả là một tòa án Quận phán quyết rằng quyền công dân theo nơi sinh không thể bị chấm dứt cho đến khi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ quyết định cho vấn đề này.
Vào ngày 27 tháng 6 năm 2025, 6 thẩm phán của Tòa án Tối cao đã phán quyết ngăn các thẩm phán tòa án cấp quận ban hành lệnh cấm toàn quốc đối với các sắc lệnh hành pháp và các chính sách của chính phủ liên bang.
Các thẩm phán nhấn mạnh rằng tòa án cấp quận chỉ có thể đưa ra phán quyết trong phạm vi khu vực của họ, và phán quyết đó không thể áp dụng trên toàn Hoa Kỳ.
Tòa án Tối cao không chấm dứt Quyền công dân theo nơi sinh. Họ chỉ chấm dứt thẩm quyền áp dụng phán quyết trên toàn quốc của các tòa án cấp quận.
Tòa án Tối cao Hoa Kỳ cho phép trục xuất sang “nước thứ ba”
Ngày 24 tháng 6 năm 2025 – Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã cho phép chính quyền Trump trục xuất người di dân sang một “nước thứ ba”, tức là một quốc gia không phải là quê hương của họ.
Tòa án Tối cao đã hủy bỏ phán quyết của một thẩm phán tòa án ở Boston. Phán quyết này cho rằng những người di dân được lên lịch bị trục xuất sang nước thứ ba cần được trao cho cơ hội giải thích với giới chức rằng họ có lý do chính đáng để tin rằng họ sẽ bị ngược đãi hoặc tra tấn ở quốc gia thứ ba đó.
Phán quyết này lập tức ảnh hưởng đến một nhóm 8 người đàn ông đến từ các quốc gia bao gồm Myanmar, Cuba, Việt Nam và Mexico – là những người có lịch bị trục xuất sang Nam Sudan, dù chỉ có 1 người trong số họ là công dân Nam Sudan. Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ trước đó đã khuyến cáo công dân Hoa Kỳ không nên đến Nam Sudan do tình hình tội phạm, bắt cóc và xung đột vũ trang.
Hiện có hơn 8,600 người Việt Nam tại Hoa Kỳ – bao gồm những người Thượng và các dân tộc thiểu số khác – đã nhận được lệnh trục xuất cuối cùng và đang đối diện nguy cơ bị trục xuất. Con số này bao gồm những người di dân vào Hoa Kỳ cả trước và sau năm 1995. (Trước năm 2025, những người đến Hoa Kỳ trước năm 1995 và bị ICE (Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan) bắt giữ sẽ được thả nếu họ không bị trục xuất trong vòng 90 ngày).
Đầu năm 2025, ICE đã hủy bỏ chính sách đó. Giờ đây, toàn bộ hơn 8,600 người kể trên có thể sẽ bị trục xuất nếu ICE tìm được họ. Từ tháng 1 năm 2025 đến nay, số lượng người trong nhóm này bị bắt giữ và trục xuất đã tăng đáng kể.
LMH
