Ông Dương Minh Hiển – linh hồn của ngôi nhà cổ 150 năm tuổi Bình Thủy, TP Cần Thơ – qua đời hôm 26-5-2024 ngay tại ngôi nhà thấm đẫm lịch sử này, thọ 99 tuổi. Lão gia Dương Minh Hiển là cháu nội của ông Dương Chấn Kỷ, một trong những gia tộc có công khẩn hoang, khai thiên lập địa mảnh đất xứ Nam Kỳ.

Ngôi nhà cổ 150 tuổi của gia tộc họ Dương nằm trên đường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ.

Theo lời kể của Dương lão gia, đâu lối cuối thế kỷ 19, ông nội của ông từ Nha Mân, Đồng Tháp sang Cần Thơ khai khẩn đất đai. Họ được coi là người có công “khai thiên lập địa” ở xứ này.

Khi đất đai bạt ngàn, lúa thóc đầy bồ, gia tộc họ Dương mới bỏ công, bỏ của ra cất một ngôi nhà để… trưng đồ cổ coi chơi.

Ngôi nhà này được xây dựng từ năm 1870 trên khuôn viên ngót 8,000 mét vuông. Dương lão gia cho biết hồi đó ở xứ này có một ông thầy tên Ba Nghĩa – nhưng dân dã trong vùng quen gọi là ông thầy Lỗ Ban – cất nhà đẹp lắm. Chỉ với một cái nẻ mực và một chiếc rìu, ông thầy đã đẽo không biết bao nhiêu cây cột lim tròn vành vạnh. Nghe đâu gia tộc họ Dương phải mất ngót nghét 20 năm, ngôi nhà mới hoàn thiện.

Ngôi nhà cổ 150 tuổi của gia tộc họ Dương nằm trên đường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy, thành phố Cần Thơ – nguồn traveloka 

Dân tình xứ Nam Kỳ lục tỉnh lúc bấy giờ đã chắc lưỡi hít hà công nhận ông thầy Ba Nghĩa quả là nghệ nhân khi chỉ với cây rìu đẽo lại cất được một ngôi nhà 5 gian, bề ngang đến 20 mét. Không chỉ có ông thầy Ba Nghĩa, ông Dương Chấn Kỷ còn thuê mướn các nghệ nhân trong Nam ngoài Bắc chạm lộng bàn ghế nhà cửa cho mình. Các bộ tràng kỷ trải qua hơn trăm năm nay nhưng những chi tiết chạm khắc xà cừ cứ óng ánh ngũ sắc không phai.

Xem thêm:   Quả cầu pha lê huyền thoại ở Times Square sẽ nghỉ hưu

Cũng như các ngôi nhà đại điền chủ khác ở xứ lục tỉnh, hàng bao lam nối các cột lim trước án thờ luôn được dụng công chạm trổ. Điểm độc đáo khác biệt ở đây các họa tiết trên bao lam không hề có những điển tích Trung Quốc xưa như thông lệ. Thay vào đó, toàn bộ các chi tiết trên bao lam thể hiện cảnh sinh hoạt dân dã của chính lưu dân khẩn hoang xưa. Từ con cua, con gà, con tôm, con cá cho đến cành trúc, lùm cây hết sức dân dã. Cảm hứng chủ đạo của các nghệ nhân phải chăng muốn ca ngợi cảnh yên bình của xứ Đàng Trong lúc bấy giờ.

Khi đến với nhà cổ Bình Thủy, nếu may mắn, thuận duyên, du khách có thể được chủ nhân đem cổ vật ra khoe. Gia tộc này còn lưu giữ rất nhiều chung, chén, dĩa … toàn bộ đều là đồ nội phủ, ngoạn ngọc.

Bộ phim lừng danh L’Amant,  lấy bối cảnh ngôi nhà này. Khi nhớ về những ngày tháng đoàn làm phim của Jean-Jacques Annaud đến đây, ông Dương Minh Hiển đã thốt lên: “Thiệt là hết sức vĩ đại”. Ngôi nhà cổ Bình Thủy, Cần Thơ đã là phim trường của rất nhiều bộ phim. Nhưng với phim L’Amant  thì Dương lão gia – mới có quá nhiều kỷ niệm thú vị.

Ông Dương Minh Hiển – nguồn tuổi trẻ

DH – theo Hồng Hạnh trang Tuổi Trẻ