Nghệ thuật và đời sống vốn có những gắn bó thiết thân. Tuy nhiên trong đôi trường hợp nó lại rất mong manh. Như trong câu chuyện sau đây trên một ga xe điện ngầm ở Washington DC. Mời các bạn theo dõi nhưng xin đừng tuyệt vọng, bởi con người luôn cần tới nghệ thuật để đời sống được thăng hoa. NS
Nhạc sĩ vĩ cầm Joshua Bell tấu nhạc
Chuyện nghe thật cay đắng, mỉa mai. Nhưng cuộc đời là như thế. Cuộc sống quay cuồng vội vã, ít ai con đủ bình tâm lắng đọng để thưởng thức một khúc nhạc hay nghe một bài thơ đầy xúc cảm nghệ thuật. Còn nhớ ngày nào, thi sĩ Ðinh Linh cao hứng thực hiện việc đọc thơ tiếng Anh trên một đường phố ở Massachusett nhưng chỉ có được vài ngoe đứng nghe. Và, cách đây không lâu… Một trong những nghệ sĩ vĩ cầm đương đại lừng danh nhất thế giới, Joshua Bell, chỉ kiếm được vỏn vẹn… 32.17 đô la khi chơi vĩ cầm trong một ga tàu điện ngầm ở Washington DC. Trong suốt 45 phút, Bell đã biểu diễn 6 tiểu phẩm của Fritz Kreisler, Bach, Franz Schubert, Jules Massenet, Manuel Ponce trên chiếc đàn vĩ cầm do chính Antonio Stradivari chế tác năm 1713 (Bell đã mua với giá 3.5 triệu đô la). 1,070 khách bộ hành đã lướt qua anh, chỉ 27 người vừa đi vừa ném tiền, và vỏn vẹn một phụ nữ nhận ra Joshua Bell, nghệ sĩ mà giá vé cho mỗi buổi hòa nhạc khoảng 100 đô!
Ðây là kết quả một thử nghiệm của các nhà báo The Washington Post. Theo đề nghị của các tác giả cuộc thử nghiệm, Bell phải ăn mặc thật bình thường (quần jean, áo thun thể thao, mũ kết có logo đội Washington Nationals) và chơi đàn trong giờ cao điểm (7:45 sáng). Nơi biểu diễn là ga L’Enfant Plaza, có nhiều tòa nhà các bộ của liên bang. Những nhà thử nghiệm muốn chắc khán thính giả của anh sẽ là tầng lớp trung lưu: khách đi metro giờ đó tại ga này chỉ có thể là các công chức, nhà phân tích ngân sách, chuyên gia dự án, nhà tư vấn, kế toán viên… Một nhà báo The Washington Post sẽ bí mật ghi hình phản ứng của những người qua đường. Với những khách dừng lại nghe hoặc ném tiền vào chiếc hộp đàn của Bell, một nhà báo khác sẽ phỏng vấn khi họ ra khỏi ga.
Joshua Bell tại ga xe điện ngầm – nguồn classicfm.com
Các tác giả cuộc thử nghiệm lúc đầu tưởng rằng tại Washington, một trong những đô thị phát triển nhất nước Mỹ về nhạc giao hưởng, Bell có thể thu hút một lượng lớn khán thính giả đến nỗi họ có thể phải nhờ cảnh sát can thiệp.
Vậy mà kết quả cuộc thử nghiệm làm chính Bell bối rối: đa số những người đi qua thậm chí không thèm ngoái đầu nhìn anh, như anh không hiện hữu vậy. Duy nhất một bé trai khoảng 3 tuổi đứng lại nhưng bị mẹ lôi đi vội vã. Cậu bé trì lại và nhìn người chơi đàn lần nữa. Dù bị mẹ kéo đi, cậu bé vẫn luôn ngoái đầu nhìn.
Và chỉ có một “nhân vật văn hóa” – như các nhà báo Washington Post gọi – một người đàn ông hói đầu tên Picarello làm việc tại bưu điện. Picarello lớn lên ở New York, am hiểu nhạc cổ điển vì ông từng học và mơ trở thành nghệ sĩ vĩ cầm, nhưng từ bỏ ước mơ này năm 18 tuổi. Dẫu vậy, Picarello tiếp tục nghe nhạc cổ điển nên khi đi ngang ga sáng ấy, ông nhận ra ngay ngón đàn tuyệt vời của nghệ sĩ. Ông dừng lại tới 9 phút để thưởng thức và hào phóng ném vào hộp đàn 5 đô la.
Người duy nhất nhận ra anh – nguồn youtube
Còn người duy nhất nhận ra Bell là Stacy Furukawa. Furukawa làm việc tại Bộ Thương mại, không am hiểu về nhạc cổ điển như Picarello nhưng ba tuần trước cô có đi nghe Bell biểu diễn nên nhận ra Bell ngay. Furukawa đã bỏ vào hộp đàn của Bell 20 đô và tự giới thiệu mình khi Bell ngưng đàn.
Thật ra, các tác giả cuộc thử nghiệm chỉ muốn biết liệu cái đẹp có vượt qua được sự tầm thường của tình huống và thời điểm không thuận lợi hay không? Tác giả Gene Weingarten kết luận trong bài báo trên tờ The Washington Post (ra ngày 8 tháng 4-2007): “Nếu trong đời mình chúng ta không thể dừng lại trong khoảnh khắc để lắng nghe một trong những nghệ sĩ lừng danh nhất Trái đất chơi những giai điệu hay nhất từng được viết, nếu cuộc sống hiện đại quá chế ngự ta khiến ta trở nên mù điếc trước những thứ như thế, thì ta còn bỏ qua những thứ gì nữa trong đời?”.
NS
(Theo Washington Post. 8 tháng 4. 2007)
