Reddit, với khoảng 330 triệu người dùng mỗi tháng1, là một trong những diễn đàn lớn nhất trên thế giới hiện nay.
Reddit là gì?
Ðây là một diễn đàn tổng hợp tin tức, xếp hạng nội dung (web content rating), và thảo luận.
Post trên Reddit được chia theo board gọi là subreddit hay gọi tắt là sub—ví dụ như r/memes, r/Europe, r/bakeoff… bao gồm nhiều chủ đề như tin tức, chính trị, sách, film ảnh, video games, ẩm thực, động vật v.v.
Vì đây là một diễn đàn, không phải một trang mạng xã hội, nên mỗi người không cần đưa ra nhiều thông tin để lập tài khoản và, theo nhiều nghĩa, được ẩn danh, nên từ lúc thành lập năm 2005 Reddit càng ngày càng phát triển, bởi người dùng có thể ẩn sau màn hình và nói gần như bất kỳ điều gì. Chẳng hạn r/AmItheAsshole là nơi để mọi người có thể vào kể về mâu thuẫn giữa mình và ai đó và để những người khác quyết định mình hay người kia là tên khốn kiếp (asshole). Hoặc r/AMA là viết tắt cho Ask Me Anything, là nơi một người có một kinh nghiệm đặc biệt nào đó muốn chia sẻ với người khác, có thể kể sơ và để người khác hỏi mình bất kỳ điều gì.
Nhiều subreddits không chỉ dừng lại ở một nơi thảo luận mà trở thành một cộng đồng cho những người có kinh nghiệm tương tự và cần hỗ trợ và chia sẻ, chẳng hạn r/AsianParentStories là cho dân Châu Á nói về cha mẹ, r/cancer là cộng đồng cho người bị ung thư…
Tuy nhiên qua thời gian cũng có những subreddits trở thành cực đoan và nguy hiểm, gây thù hằn hoặc kích động bạo lực, như r/BeatingWomen, r/FatPeopleHate, r/incels, r/gore, r/WatchPeopleDie… Những cộng đồng này đều đã bị cấm cửa.
Gần đây Reddit đóng một loạt subreddits—khoảng 2000 cộng đồng2. Khi đưa tin, báo chí có vẻ thường chú ý tới r/The_Donald. Nhưng một trong những subreddits cùng bị đóng cửa là r/GenderCritical, một cộng đồng dành cho những người không theo gender ideology (tạm dịch ý thức hệ giới tính).
Bảo Huân
Cuộc tranh luận về trans
Cuộc tranh luận về transgender, thường gọi là trans (người chuyển giới đã qua hay chưa qua phẫu thuật) ở các nước phương Tây đã diễn ra nhiều năm nay và rất phức tạp, vì một mặt người chuyển giới có quyền không bị kỳ thị và được quyền lợi như mọi người khác, nhưng mặt khác đôi khi lại có mâu thuẫn giữa quyền cho người chuyển giới và cộng đồng khác, đặc biệt phụ nữ. Làm thế nào để người chuyển giới cảm thấy được bảo vệ và tôn trọng, nhưng đồng thời vẫn giữ mọi thứ an toàn và công bằng cho trẻ em và phụ nữ?
Các nhà hoạt động quyền người chuyển giới (trans rights activists—thường gọi tắt TRA) thường dùng 2 slogans “Trans women are women” (phụ nữ chuyển giới là phụ nữ) và “Trans rights are human rights” (quyền của người chuyển giới là nhân quyền). Và cứ lâu lâu 2 hashtags này lại trở thành trending trên Twitter, đặc biệt nếu có ai đó như J. K. Rowling hay Chimamanda Ngozi Adichie nói trans women khác women. Cuộc tranh luận về vấn đề trans hoàn toàn không đơn giản—trans women có quyền tham gia thể thao nữ không? Trans women nên ở nhà tù nam hay nhà tù nữ? Trans women có quyền vào phòng thay đồ hoặc women’s shelter (nơi nương thân cho phụ nữ bị tấn công tình dục hoặc bạo hành gia đình) không? Ðặc biệt khi các nhà hoạt động tìm cách đẩy luật self-ID—tức là một người có thể tự nhận mình là giới tính khác và được luật pháp công nhận như vậy, dù chưa được bác sĩ công nhận, không dùng hormone, và chưa qua phẫu thuật?
Không chỉ thế, trẻ con bao nhiêu tuổi thì nên biết về vấn đề giới tính và chuyển giới? Bao nhiêu tuổi thì đủ để chuyển giới (transition)? Puberty blockers (thuốc chặn dậy thì) có thể là cách hiệu quả để không phát triển cơ thể theo giới tính trẻ không muốn và cho trẻ thì giờ suy nghĩ trước khi quyết định chuyển giới, nhưng có phải là biện pháp an toàn không, hay ảnh hưởng đến phát triển trí não?
Ðó là chưa kể, nếu trans women là women (như TRA nói), định nghĩa thế nào là woman—thế nào là cảm thấy mình như phụ nữ? Một người thấy gender ideology có vấn đề có thể hỏi, nếu một người sinh ra với giới tính nam, bây giờ mặc váy và trang điểm nhưng chưa qua phẫu thuật, vẫn còn bộ phận sinh dục nam, thậm chí vẫn muốn quan hệ tình dục với phụ nữ, tự nhận mình là trans woman và lesbian, thế thì đó là woman ở chỗ nào?
Mặt trái của phong trào trans
Nhìn từ xa, phong trào trans cũng tương tự những phong trào khác của cộng đồng LGBT+, đấu tranh để đem lại bình đẳng cho người chuyển giới và khiến người chuyển giới được công nhận. Tuy nhiên, vụ tranh cãi về J. K. Rowling gần đây cho thấy mặt trái của phong trào này—bất kỳ ai không thừa nhận “trans women are women” hay “lesbians can have penises” (người đồng tính nữ có thể có dương vật) đều bị tấn công, bị gọi là transphobic (chống chuyển giới), TERF (trans-exclusionary radical feminist), hay bigot.
Rowling bị TRA tấn công dữ dội, và một loạt báo chí của Anh và Mỹ cũng gọi Rowling là transphobic, dù nhà văn này chỉ chỉ trích một số khía cạnh của gender ideology và lo lắng về quyền lợi của phụ nữ và trẻ em. Không chỉ vậy trên Twitter, Rowling bị TRA chửi bới, nhục mạ, dọa đánh, thậm chí bị dọa cưỡng hiếp.
Reddit và cuộc chiến trans
Với cuộc chiến trans càng lúc càng phức tạp, đặc biệt khi vụ tranh cãi về Rowling khiến nhiều phụ nữ, đặc biệt feminist, nhận ra mặt trái của phong trào trans, Reddit gần đây đã thể hiện quan điểm khi đóng cửa r/GenderCritical.
Không chỉ vậy, một loạt subreddits bị gọi là TERF sau đó cũng bị cấm, như r/terfisaslur, r/LGBDropTheT, r/cisprivilegeisalie, r/transgenderkids, r/GenderCriticalGuys, r/GCdebatesQT, r/GenderCriticalTheory, r/ActualWomen, r/truelesbians… Tất cả những subreddits này, không gian bàn luận về gender ideology và TRA, đều bị xóa sổ. Reddit đứng về phía TRA và xóa tất cả các subreddits có cách nhìn ngược lại và gọi đó là hate speech.
Reddit không dừng ở đó. Trang r/PCOS, cộng đồng cho người bị polycystic ovary syndrome (buồng trứng đa nang), đột ngột bị rút xuống vào ngày 8/7, cho đến 11/7 mới được mở lại, vì bị TRA chỉ trích là dùng ngôn ngữ phân biệt—không bao gồm người chuyển giới, dù đây là bệnh của riêng nữ giới. Trước đây trong r/PCOS từng có trans men vào đặt câu hỏi và mọi người hỗ trợ, nhưng chỉ vì trans women cảm thấy bị loại ra ngoài, r/PCOS bị rút xuống vài ngày3, còn trang r/truePCOS, lập sau đó để thay thế, đã bị xóa.
Sub r/pregnancy cho phụ nữ mang thai bị rút xuống do bị TRA chỉ trích, và thay bằng r/babybumps, được TRA quản lý4.
r/endo cho người bị endometriosis (lạc nội mạc tử cung) bị TRA chiếm, và dọa đóng subreddit nếu có nội dung bị xem là transphobic5.
r/detrans (detransitioner—người chuyển giới sau đó đổi ý và chuyển ngược lại) cũng bị rút xuống tạm thời vào ngày 10/7, sau đó mở lại.
#RedditHatesWomen là hashtag trên Twitter của tất cả những người cho thấy Reddit phân biệt phụ nữ—không những các cộng đồng không đồng ý với trans ideology đều bị đóng mà những cộng đồng nói về vấn đề sức khỏe của riêng phụ nữ cũng bị rút xuống hoặc bị TRA kiểm soát. Các subreddits cho lesbians (đồng tính nữ) hiện nay đều phải được TRA “chấp nhận”, tức là bao gồm trans women và ủng hộ quan điểm lesbians có thể có dương vật—r/truelesbians ngược lại bị đóng cửa.
Trong khi đó những subreddits như r/ErectileDysfunction, r/circumcision, r/Phimosis, r/ProstateCancer, r/TesticularCancer… có thể nói đó là vấn đề sức khỏe của đàn ông mà không bị TRA tấn công—không bị gọi là transphobic.
Không chỉ vậy, nhiều subreddits khiêu dâm, bạo lực, thể hiện rape fantasy (mơ tưởng tình dục về hiếp dâm), như r/PuInHerPlace, r/StruggleFucking (tên cũ r/RapingWomen), r/SlaveAuctions v.v. vẫn tồn tại và public.
Reddit chẳng phải đã thể hiện quan điểm quá rõ sao?
DN
1: https://foundationinc.co/lab/reddit-statistics/
3: https://twitter.com/krithika0/status/1280889930273546241
4: https://twitter.com/KCarverXX/status/1280184132153126912
5: https://twitter.com/KCarverXX/status/1280794709430898688/photo/1
