Gần đây có tin đồn vua phá lưới Pelé đã phải vô bệnh viện Albert Einstein ở Sao Paulo vì căn bệnh ung thư của ông đã vào giai đoạn cuối và ông sắp sửa qua đời. Nhưng gia đình Pelé vừa cho biết ông chỉ bị viêm đường hô hấp do COVID, cần được điều trị. Cách đây vài ngày Pelé vẫn còn đăng tin cá nhân trên Twitter về đội tuyển Brazil đang thi đấu ở Qatar.

Edson Arantes do Nascimento. Nguồn: biography.com   

Pelé năm nay 82 tuổi. Ông sinh năm 1940 tại thành phố Três Coracoes thuộc bang Minas Gerais, nằm cạnh Sao Paulo là tiểu bang lớn nhất của Liên Bang Brazil. Cha ông, João Ramos do Nascimento, là một cầu thủ chuyên nghiệp với biệt hiệu Dondinho, từng chơi cho nhiều câu lạc bộ bóng đá quanh vùng. Tên thật của Pelé là Edson Arantes do Nascimento. Cha mẹ ông đặt tên ông theo nhà phát minh người Mỹ Thomas Edison, nhưng họ lấy bớt chữ “i” ra để biến nó thành “Edson”. Tuy nhiên, trên giấy khai sinh lại ghi lộn thành “Edison”, còn trong nhà thì gọi ông là “Dico”.

Pelé được cha dạy đá banh từ nhỏ. Thời tiểu học bạn bè hay gọi cậu bé Dico là Bilé, bắt chước tên một thủ môn khá nổi tiếng thời bấy giờ mà Dico rất mến mộ, chơi cho đội Vasco da Gama. Có lẽ do cách ông phát âm sai nên Bilé biến thành Pelé, một chữ hoàn toàn không có ý nghĩa gì trong tiếng Portuguese – ngôn ngữ chính ở Brazil, từng là thuộc địa của Portugal. Mãi đến năm 2000 Pelé mới khám phá trong tiếng Hebrew của người Do Thái “Pele” có nghĩa là “phép lạ.”

“Bilé” thời niên thiếu. Nguồn: Internet

Pelé lớn lên tại Bauru thuộc tiểu bang Sao Paulo, gần thành phố lớn nhất của Brazil là Sao Paulo (giống như New York City ở New York). Nhà nghèo chỉ có hai anh em, Pelé là anh cả. Ông phụ giúp gia đình bằng cách chạy bàn tại một quán trà. Ngoài giờ học Pelé chơi đá banh. Nhưng vì không có tiền mua banh, Pelé dùng vớ nhét giấy báo vào rồi vo tròn lại làm banh. Có khi ông tập đá với quả bưởi.

Xem thêm:   Cấm TikTok

Pelé đá trong nhiều đội thiếu nhi của thành phố. Một trong những đội đó là Bauru Athletic Club, nhờ Pelé mà thắng vô địch tiểu bang hai lần. Huấn luyện viên của đội BAC, Waldemar de Brito, chính là người đã đưa Pelé đến với đội Santos năm Pelé mới 16 tuổi để bắt đầu sự nghiệp lẫy lừng của ông. Nhưng đó là chuyện về sau. Một trong những điều đặc biệt thuở thiếu thời của Pelé là ông còn chơi môn futsal, tức bóng đá trong nhà. Lúc bấy giờ futsal là môn thể thao mới lạ, không nhiều người chơi. Pelé nói nhờ chơi futsal trong phạm vi nhỏ mà ông đã luyện được kỹ năng suy nghĩ nhanh, biết cách chuyền banh ngắn cho đồng đội và tránh né đối phương lúc nào cũng lờn vờn xung quanh. Ðội Radium của Pelé thắng hai lần giải futsal của thành phố Bauru, kể cả lần đầu tiên môn này được mang ra thi đấu.

Và cũng nhờ futsal mà Pelé được đá cùng với người lớn năm ông mới 14 tuổi. Trong một giải futsal nọ, lúc đầu ban tổ chức định không cho ông tham dự vì thấy ông còn nhỏ tuổi, nhưng cuối giải Pelé lại là cầu thủ tung lưới đối phương nhiều nhất, khoảng 14-15 trái. Pelé nói kinh nghiệm futsal đã tạo cho ông sự tự tin vào tài năng của mình. “Sau lần đó,” ông kể, “tôi biết mình không phải sợ bất cứ điều gì sẽ xảy đến.”

Khoác áo Santos năm 16 tuổi. Nguồn: wikimedia

Năm 1956, de Brito dắt chàng thiếu niên nhà quê Pelé lên tỉnh để xin vào đội nhà nghề Santos Futebol Clube. De Brito bảo đảm với huấn luyện viên Lula rằng Pelé “sẽ là cầu thủ hay nhất hành tinh.” Sau khi coi giò coi cẳng Pelé, Lula rất ưng và ký liền một hợp đồng với cậu thiếu niên mới 15 tuổi. Pelé được báo chí địa phương rầm rộ nhắc đến như một siêu sao tương lai. Trong lần xuất hiện đầu tiên cho Santos FC, Pelé đã ghi một quả cho trận thắng 7-1 trước đội Corinthians. Sự nghiệp túc cầu của Pelé khai mào kể từ đấy.

Xem thêm:   Nạn nhân của Putin

Ðầu mùa banh 1957, Pelé được cho vào danh sách chính thức của Santos FC. Ðến cuối mùa Pelé là chân sút làm bàn nhiều nhất trong tất cả các đội banh trong hiệp hội túc cầu của tiểu bang Sao Paulo. Chỉ mười tháng sau khi ký hợp đồng với Santos, Pelé được gọi vào đội tuyển quốc gia. Mùa World Cup 1958, tổ chức ở Thuỵ Ðiển, Brazil đánh bại Sweden 5-2 trong trận chung kết, đoạt chiếc cúp World Cup đầu tiên cho Brazil. Từ đó cả thế giới biết tiếng Pelé. Người viết còn nhớ, lần đầu tiên nghe danh Pelé là từ quyển “Bồn Lừa” của Duyên Anh:

“Hội tuyển Ba-Tây chưa hết ngạc nhiên vì tài nghệ của Bồn Lừa thì trọng tài rít còi. Pelé ngẩn ngơ nhìn theo Bồn Lừa. Thằng bé mới thôi ngậm núm vú mà sao nó cừ thế!” (tr. 17)

Pelé (giữa) cùng đồng đội mừng chiến thắng vô địch World Cup 1958. Nguồn: FIFA

Ðến như bình luận viên lão thành Huyền Vũ còn phải thốt lên kinh ngạc: “Thưa quý vị, Bồn Lừa đã cướp bóng từ đôi chân vàng của quái kiệt Pelé!” (tr. 24)

Nhưng đó là chuyện tưởng tượng, đọc chơi cho vui thôi. Còn tại giải Túc cầu Quốc tế kế tiếp vào năm 1962 ở Chile, Pelé và đội tuyển đã thắng vẻ vang 3-1 trước đội Tiệp Khắc. Lần thứ nhì một quốc gia thắng World Cup hai lần liên tiếp (lần đầu là đội Ý năm 1934-1938). Từ đó đến nay thành tích này vẫn chưa có nước thứ ba lặp lại. Song nhiều người đang hy vọng Pháp sẽ làm nên lịch sử tại Qatar năm nay. Chúng ta hãy chờ xem.

Xem thêm:   "Phim cúng cụ"

Sau hai giải World Cup gây chấn động toàn cầu, Pelé được vô số Football Club nặng ký ở Âu Châu ve vãn với những hợp đồng béo bở – nào là Juventis, Manchester United, Real Madrid… Thậm chí Inter Milan đã ký được một hợp đồng với Pelé năm 1958. Nhưng vì dân chúng Ba Tây xuống đường biểu tình rầm rộ quá nên cuối cùng Angelo Moratti, chủ đội Inter Milan, đã phải xé hợp đồng theo lời yêu cầu của Santos. Sự kiện này nghiêm trọng đến nỗi Tổng thống Jânio Quadros của Ba Tây đã phải ban hành một nghị định tuyên bố Pelé là “bảo vật quốc gia”, cấm không được đưa ra nước ngoài!

Dân Chile đi coi lậu một trận banh có Pelé chơi tại giải WC 1962. Nguồn: FIFA

Pelé chơi cho Santos FC từ 1956 cho đến 1974. Trong thời kỳ đó Santos đoạt nhiều giải lớn của Ba Tây và Nam Mỹ. Như giải Copa Libertadores hai lần năm 1962-1963; giải quốc gia Tacas Brazil 5 mùa liên tiếp 1961-1965. Sau gần 20 năm chơi với Santos FC, Pelé tung lưới cho đội nhà tổng cộng 643 trái, một thành tích kỷ lục mà mãi đến năm 2020 mới bị qua mặt bởi Lionel Messi với đội Barcelona FC.

Song Messi dù đá có hay cách mấy cũng không thể làm được một chuyện là tạm ngưng chiến tranh. Năm 1969, hai phe đối nghịch trong cuộc nội chiến ở Nigeria đã đồng ý ngưng bắn 48 tiếng đồng hồ để cả nước có thể theo dõi trận banh giao hữu giữa Santos FC và Stationery Stores FC của Lagos. Cuối trận hai bên huề 2-2; Pelé ghi cả hai bàn cho Santos. Lần đó người dân Nigerian thật sự được mãn nguyện, mãn nhãn. Một năm sau cuộc nội chiến cũng chấm dứt.

IB

Kỳ tới

Pelé ngoài sân cỏ