Cả tháng nay Little Sài Gòn lúc nào cũng nóng hầm hập, ăn gì cũng không thấy ngon. Quý độc giả chắc không bao giờ có thể tưởng tượng nổi hơn nửa tháng nay Tạ Phong Tần chỉ ăn độc nhứt món duy nhứt là trứng gà luộc giằm nước mắm (nguyên chất) với ớt hiểm bằm. Khi thì ăn chung với cà pháo tươi Ấn Độ, khi thì luộc rau muống, lấy nước rau nấu trái cà chua cho nhừ rồi giằm ra, vắt thêm trái chanh xanh vô làm nước canh.

Cơm thì nấu loại gạo hấp của Mỹ bán trong Walmart, giá chỉ bằng một nửa giá gạo Thái Lan, tất nhiên, nó cũng rẻ bằng 7 phần 10 giá gạo Việt Nam. Gạo hấp nấu cơm hột bời rời, tơi xốp, không có nhựa. Nấu lượng nước vừa phải thì nhai nó dẻo dẻo ngon lắm. Ăn riết rồi bây giờ tự nhiên ghiền ăn gạo hấp thôi, không thích ăn gạo bình thường nữa. Ta nói cái số tôi nó là số con rệp, nên ăn đơn sơ như vậy thì thấy ngon, mà bạn bè mời đi ăn nhà hàng, đám tiệc thì lại không thấy ngon.

Gạo hấp này không phải thứ gạo sấy dùng cho quân đội Mỹ, đổ nước lạnh vô là ăn được. Ðối với gạo hấp sấy khô quý vị vẫn phải nấu như nấu gạo thường, khác ở chỗ không cần phải vo gạo thôi. Nếu sợ gạo dính bụi thì sau khi cho gạo vô nồi thì đổ nước lạnh vô đảo sơ qua vài vòng rồi chắt nước đó bỏ, đổ nước lạnh khác vô nấu, cho nước hơi nhiều hơn nấu gạo thường một chút, cơm chín có màu vàng vàng, ăn rất ngon.

Ông bạn hàng xóm của tôi ổng lên Facebook chửi mấy người đòi mua gạo Nàng Hương là “đồ có tiền nhiều mà ngu ngục”. Quả thật, lúa Nàng Hương chỉ cho ra gạo thơm khi được trồng ở ấp Nàng Hương (Tiền Giang), giống như dừa sáp, chuối sáp Bến Tre vậy, đem ra khỏi ấp đó trồng nó không thơm ngon nữa, như gạo thường thôi, làm gì có nhiều tới mức bán toàn quốc, đem xuất cảng, hổng chừng gặp gạo Trung Cộng tẩm “hương” chợ Kim Biên ăn vô là thấy ông bà ông vải luôn.

Trời nóng cứ ăn những món đơn sơ, ít tiền cùng với rau luộc, đậu xào, đậu luộc, thêm canh gì đó (chua chua càng tốt) đều rất hao cơm. Sau khi vắt óc đào bới lục xới thời còn ăn một lần bốn, năm chén cơm thì cuối cùng tôi cũng nhớ ra một món ăn nhà quê đơn giản, rẻ tiền mà ngon miệng khi trời nóng bức, đó là món tép chấy mỡ.

Người miền Tây hễ con nhỏ từ ngón tay út trở xuống kêu là con tép, cỡ ngón trỏ trở lên kêu là con tôm. Thằng cháu tôi trời nóng là nó thích ăn cơm nguội chan nước đá lạnh với tôm khô. Mà nó cứ nhứt định kêu là con tép khô chớ không chịu kêu là tôm khô, nó cãi “nhỏ xíu là tép, bự mới là tôm.” Vừa nói nó vừa đưa nguyên bàn tay nó lên để “ra ni” (cỡ).

Ở quê tôi có loại tép con nhỏ xíu cỡ đầu đũa ăn cơm, đầu lớn, vỏ hơi cứng, kêu là tép trấu (cũng có người kêu là tép mòng, tép moi). Tép trấu sống tự nhiên dưới ao, đìa (nước ngọt). Muốn bắt tép trấu người ta dùng tấm lưới nylon loại mắt lưới mịn như vải mùng dài chừng ba thước, mỗi người cầm một đầu tấm lưới lội qua ao, đìa xong túm lại là có một đống tép mòng, cá lòng tong tươi roi rói nhảy lung tung trong lưới.

Vì tép mòng quá nhỏ nên đem ra chợ bán rất rẻ, ít người mua, nhưng nếu biết cách chế biến thì tép mòng ăn ngon lắm. Chỉ cần đãi tép cho sạch rác rến, lá cây dính trong tép rồi làm món tép chiên bột, giã nhuyễn lọc lấy nước ngọt nấu canh, làm mắm tép và chấy mỡ ăn liền. Nếu dùng tép hơi trộng trộng một chút thì phải lấy kéo cắt bỏ phần râu, đuôi tép, không cần lột vỏ.

Hôm nay tôi kể cho quý độc giả cách làm món tép trấu chấy mỡ. Tôi nhấn mạnh chữ “chấy” (có dấu ^), không phải cháy (không dấu ^), còn tại sao kêu là chấy và chấy có nghĩa là gì thì tôi cũng không biết. Từ điển tiếng Việt (mới, của Hà Nội) giải thích từ “chấy” là con chí (danh từ) và là hành động “rang và nghiền nhỏ” (động từ). Nhưng tép chấy miền Nam không phải chỉ có rang, cũng không hề nghiền nhỏ cái gì hết. Từ “chấy” có vẻ như “gia truyền” từ đời này qua đời khác ở miền Tây Nam Bộ, người già nói sao thì người trẻ nói lại y như vậy.

Thời xưa người miền Tây đều dùng mỡ heo để nấu ăn. Lúc tôi còn nhỏ ngoại tôi hay sai tôi cầm cái chén qua tiệm chạp phô mua mỡ cừu (loại đóng trong thùng thiếc 40 lít) về nấu ăn cho tiện, khỏi phải thắng mỡ. Lâu quá rồi, tôi không biết mỡ cừu thì ăn mùi vị nó khác mỡ heo chỗ nào, còn bây giờ tôi rút ra kết luận là nấu ăn bằng mỡ heo món ăn nấu xong luôn ngon hơn xài dầu thực vật, nếu chúng ta ăn uống điều độ thì ăn một chút mỡ heo chẳng có hại gì đối với sức khỏe.

Trở lại tiếp cách làm tép chấy mỡ nà. Tép sau khi làm sạch như đã nói ở trên thì bắc chảo lên bếp, rang tép với chút muối, chút bột ngọt. Thấy tép đã chín và khô thì tắt lửa, nhắc chảo xuống, đổ tép ra cái thau nhôm. Chờ tép nguội bớt đổ tép vô rổ sàng cho muối dư rớt xuống dưới, lấy phần tép thôi. Rửa chảo sạch muối dư đóng trên chảo. Tiếp tục bắc chảo lên bếp, chờ chảo khô hết nước và nóng lên thì cho vô chảo vài muỗng mỡ nước, nếu không có sẵn mỡ nước thì xắt nhỏ mỡ heo tươi hoặc thịt heo ba rọi cho vô chảo thắng lấy mỡ nước.

Nhắm mỡ trong chảo nếu quá nhiều thì múc bớt mỡ nước ra chén, xong để nguyên tóp mỡ (hoặc thịt ba rọi) trong chảo, cho vài tép tỏi đã lột vỏ đập dập vô chảo. Thấy tỏi hơi vàng bay mùi thơm thì đổ tép rang muối lúc nãy vô chảo xào cho tép thấm mỡ láng bóng. Khi gần xong mới cho thêm vô chảo vài muỗng đường cát trắng, tiếp tục xào để đường chảy ra bám đều trên từng con tép, từng miếng tóp mỡ (hoặc thịt ba rọi). Ðến khi thấy tép chuyển qua màu hơi nâu vàng thì tắt lửa, nhắc chảo ra khỏi bếp để tép không bị hơi nóng còn lại của bếp làm cháy đường.

Thập niên 80 chỉ cần vài muỗng canh mỡ và chút đường là đủ chấy tép rồi, lấy đâu ra tóp mỡ với thịt ba rọi. Rang tép thiệt khô xong bỏ vô hũ cất, mỗi lần ăn lại bới cơm ra tô, chan nước lạnh vô, xúc thêm muỗng tép chấy thả lên mặt tô rồi ăn ngon lành. Tép chấy ăn với cháo trắng cũng rất ngon. Chỉ duy nhứt tép rang muối với chút bột ngọt mới để ăn hoài được thôi. Nói tới đây nhớ lúc tôi còn ở tù Trại 5 (Thanh Hóa), em tôi đi thăm nuôi phải từ nhà lên Sài Gòn cách 300 km, mua vé máy bay bay ra, nộp giấy tờ thủ tục thăm nuôi rồi qua hôm sau mới được vô gặp 30 phút. Xong bay về Sài Gòn mua vé xe đò về nhà. Coi như mỗi lần đi thăm mất một tuần, xa xôi như vậy nên thức ăn gởi vô cho tôi lúc nào cũng chỉ hai món là tép rang muối và thịt heo chà bông, thiệt tình nó khô còn hơn cả chữ khô nữa.

Chợ Việt Nam có bán tép trấu và các loại tép nhỏ còn nguyên vỏ đông lạnh, chỉ cần mua một pound tép, mua thêm chút thịt ba rọi, chúng ta có thể làm món tép chấy ăn cơm, ngon, lạ miệng mà lại rẻ tiền. Tép chấy làm xong ăn liền trong một, hai ngày thì rất ngon. Ăn hết lại làm tiếp, không nên làm nhiều bỏ tủ lạnh tép không ngon mà dễ bị hôi. Dọn cơm ra, thêm dĩa rau luộc, tô canh thì “sang trọng” lắm luôn.

TPT

Little Sài Gòn, CA.