Nhà thơ Chinh Yên tên thật Nguyễn Danh, sinh năm 1940 ở Huế.
Trước năm 1975, ông là một sĩ quan cấp úy của quân lực VNCH thuộc ngành Tâm lý chiến. Sau ngày mất nước, ông cũng bị “tập trung cải tạo”. Trong đời sống cũng như trong tù CS, ông nhiều lần tự tử nhưng không chết. Theo Nguyễn Thanh Châu ghi nhận: Sau những năm tháng bị nhục hình, lúc được trả về, ông hoàn toàn như mất trí. Sang Mỹ, ông phải vào nằm bệnh viện tâm thần tại BOSTON. Đã lâu không liên lạc được với gia đình ông nên chẳng rõ tin tức, chỉ mơ hồ là ông đã nhắm mắt đi vào cơn trường mộng. Sinh thời, CHINH YÊN thường đăng thơ, truyện trên những tạp chí văn học miền Nam như VĂN, KHỞI HÀNH… Ngoài ra ông còn có một tập thơ mang tên ĐƠN CA được xuất bản vào năm 1963.
CHINH YÊN sáng tác không nhiều nhưng có không ít bài thơ hay. Chẳng hạn, bài thơ ỨNG CHIẾN ĐỌC THƠ NGUYỄN BỈNH KHIÊM là một ví dụ. Trong bài, ông đã kết hợp thành công những câu thơ có hơi hướm cổ xưa như “Hiền sĩ có trăng treo ngoài ngõ” với giọng nói đời thường có hơi giễu cợt “Để lâu lâu ngắm nghía đỡ buồn”. Đọc thơ ông ta cảm thấy nỗi xao xuyến u hoài, tiếng thở dài đối với thân phận con người nhưng đượm nhiều tố chất đông phương. (theo NTC)
Sau đây là một số bài thơ của Chinh Yên. Chúng ta đọc lại để cảm thương cho một tài năng bạc mệnh.
SAO KHUÊ
đời sống
Dưới cây nhân sinh
Ta ngồi ngáp vặt
Dưới cây hạnh phúc
Ta ngủ lúc nào
Dưới cây đau khổ
Ta bừng tỉnh dậy
Cười khan đời đời…
hãy như ta
Niềm vui nào rổn rảng
Trong trái tim đá lửa
Hãy như ta, tên cảm tử quân
Ôm nỗi buồn như ôm trái phá
Hãy như ta, tên giang hồ phiêu bạt
Lượn quanh tử sinh
Trên thân xác ổ gà
Trái tim lóc cóc
Hãy như ta, kẻ dừng chân chốn cũ
Vỗ lên mồ bằng hữu
Nghêu ngao khúc quân hành
Với tay nhổ tóc bạc
Tình cờ trên tóc xanh…
một chút lạc quan
Không sao cả. Rồi thế nào chiến tranh cũng chấm dứt
Chuyến xe lửa đầu tiên sắp khởi hành
Viên sếp ga đã già
Phất cờ thật ngọt
Mà lệ ứa chẳng hay
Chào mừng ngành hỏa xa khói than và dầu nhớt
Chào mừng những con mắt ngái ngủ trong chuyến tốc hành hai ngày một đêm từ Nam ra Trung
Chào mừng những cô nàng bán hàng rong và hàng chạy
Những tay lãng tử bám bụi đường xa
Chào mừng những con đường Việt Nam lấp xong hầm hố
Những con đường nối liền bùng binh Saigon với lối mòn độc đạo trên rừng
Chào mừng những con đường gồng mình chịu đựng những chuyến xe phong trần chạy hai mươi bốn giờ một ngày không nghỉ
Những con đường láng như da mặt
Soi bóng trăng đêm hè
Những con đường trèo ngược lên núi
Chịu cơ hàn lẫn gió cùng sương
Những con đường xuôi về duyên hải
Trút bụi giang hồ
Xuống lòng biển mặn
Không sao cả. Rồi thế nào chiến tranh cũng chấm dứt
Chào những con sông Việt Nam qua cơn bão táp
Ðám lục bình trôi nổi truân chuyên
Những con sông chảy ra biển Ðông
Ngó con kình ngư nó vẫy vùng
Chào những con sông tạt vô thị xã
Vỗ mạn thuyền gợn sóng lăn tăn
Những con sông không chịu rời làng nước
Mê giang hồ và mê luôn cô lái đến ốm tương tư
Những con sông chịu nghe cây đa dạy nghĩa thủy chung
Mặc thây những con cá đớp mồi gãi ngứa
Chào mừng những con sông không bao giờ cạn
Dù bến có mòn bờ có lở
Không sao cả. Rồi thế nào chiến tranh cũng chấm dứt
Chào mừng rừng núi Việt Nam chưa thành bình địa
Rặng Trường Sơn dài hơi chạy việt dã từ Bắc vô Nam
Rừng có buồn trơ trụi thì cây kia mọc lại mấy hồi
Rừng núi có buồn vì chim biếng hót thì suối kia nhã nhạc thiên thu
Rừng núi có buồn vì không muông thú thì người chăn chiên sẽ tới cùng đàn cừu và cây sáo
Ánh sáng và bóng tối ngày và đêm sẽ chơi trốn bắt trên chồi mới nhú
Ðàn cừu sẽ đuổi theo tiếng sáo
Tiếng sáo sẽ đuổi theo áng mây
Và áng mây sẽ biến thành giấc mộng đêm hè
Không sao cả. Rồi thế nào chiến tranh cũng chấm dứt
Hòa bình sẽ tới dù chưa phải hôm nay
Nếu hòa bình là cái chi không thể bắt bằng tay
Ta sẽ coi bằng mắt
Nếu hòa bình là cái chi không thể coi bằng mắt
Ta sẽ nghe bằng tai
Nếu hòa bình là cái chi không thể nghe bằng tai
Ta sẽ nghĩ trong đầu
Nuôi trong tim
Và biến thành máu đỏ
Ta nuôi hy vọng như lão bộc
Giữ hoài hoài một chút lạc quan…
(Trích một đoạn trong bài RỒI THẾ NÀO CHIẾN TRANH CŨNG CHẤM DỨT)
ứng chiến đọc thơ Nguyễn Bỉnh Khiêm
Hiền sĩ đọc thơ bên lều cỏ
Tôi đọc thơ giữa chốn ba quân
Cách nhau mỗi ngày là mỗi lạ
Huống hồ trên dưới mấy trăm năm
Hiền sĩ có trăng treo ngoài ngõ
Ðể lâu lâu ngắm nghía đỡ buồn
Tôi có gì đâu ngoài súng nhỏ
Máng đầu giường chạm gió kêu khan
Hiền sĩ có cây già tựa gối
Có chim ngàn ở ẩn chia vui
Tôi có gì đâu ngoài nón trận
Tránh đạn bom nhờ chút hên xui
Hiền sĩ có mành che bụi đỏ
Toan một làn hóa bướm tiêu dao
Tôi có gì đâu thời loạn lạc
Chẳng hay rồi hóa kiếp chi đây?
Hiền sĩ nhẹ tênh đường danh lợi
Tôi ngược xuôi mòn nẻo phù sinh
Ðôi khi cũng muốn như người trước
Xem đời như một giấc mơ tan…
