Tình trạng thiếu chíp điện tử trên toàn cầu bắt đầu gây trở ngại cho ngành sản xuất xe khắp thế giới từ cuối năm ngoái. Nay, nhiều ngành kỹ nghệ khác cũng đang phải đối diện với tình trạng thiếu chíp này.
nguồn CNN
Ảnh hưởng của thiếu chíp điện tử nay đã lan tới những công ty sản xuất đồ gia dụng, thiết bị công nghiệp nặng, máy điện toán và thậm chí … đồ chơi tình dục. Ảnh hưởng của nó bao trùm từ những đại công ty đa quốc gia tới những công ty nhỏ mới thành lập. Thậm chí những công ty mà chíp điện tử không dính dáng gì tới công việc kinh doanh của họ cũng bị ảnh hưởng lây, như các công ty chuyên chở và cửa hàng bán lẻ chẳng hạn. Thiếu chíp cũng có nghĩa là giá hàng hoá sẽ tăng cao hơn đối với người tiêu thụ, thời gian chờ để nhận hàng kéo dài lâu hơn, trên các kệ trong các cửa tiệm sẽ thiếu hàng để bán và giới kinh doanh phải lo chạy đua với thời gian để bảo đảm họ mua được chíp từ bất cứ nguồn cung cấp nào mà họ có thể tìm được.
Tình trạng khan hiếm chíp đầu tiên ảnh hưởng tới các công ty sản xuất xe vào cuối năm ngoái sau khi các công ty này đã đánh giá thấp về nhu cầu mua xe trong thời gian có đại dịch. Nhưng khi các công ty sản xuất xe gia tăng đơn đặt hàng mua chíp thì những ngành kỹ nghệ khác cũng nhận ra là các phụ tùng điện tử họ đặt mua phải chờ lâu hơn bình thường và chính họ cũng tìm cách đặt mua thêm để phòng hờ. Trong khi đó thì các thiết bị điện tử cá nhân tiếp tục là những món hàng tiêu thụ mạnh ở nhà. Và nay các công ty sản xuất chíp không thể theo kịp với nhu cầu, khiến giá thành các phụ tùng tăng cao, nguồn cung giảm và đưa đến tình trạng hoảng loạn là ai cũng tìm cách mua cho được nhiều chíp để tồn kho.
Nhiều công ty sản xuất cho biết nguồn cung cấp chíp khan hiếm sẽ kéo dài cho hết năm nay và có thể lấn sang năm tới. Tình trạng thiếu hụt chíp khiến cho nhiều công ty lỡ mất dịp làm ăn, trong khi sự phục hồi kinh tế toàn cầu đang trên đà tăng trưởng lại sau đợt suy trầm do trận đại dịch gây ra.
Tình trạng thiếu chíp điện tử có nhiều nguyên do, trong đó nguyên do đầu tiên phải kể đến là các công ty sản xuất chíp lớn tập trung quá nhiều vào việc sản xuất những loại chíp mới hiện đại có lời nhiều hơn cần cho những ngành công nghiệp như 5G và hệ thống máy chủ. Chiến lược sản xuất này đụng phải trục trặc khi trận đại dịch đẩy kinh tế toàn cầu rớt xuống vực thẳm suy trầm, làm xáo trộn chuỗi cung ứng chíp cũng như thói quen tiêu thụ của giới tiêu dùng.
Cuộc khủng hoảng nguồn cung cấp chíp trở nên trầm trọng hơn do căng thẳng thương mại Mỹ-Trung, đặc biệt là trong năm qua, bao gồm các chính sách của Washington hạn chế dần việc bán chíp do Mỹ thiết kế hoặc sản xuất cho một số công ty Trung Quốc. Lo ngại về các lệnh trừng phạt trong tương lai đã khiến các công ty kỹ thuật Trung Quốc mua tích trữ chíp trước cho an toàn.
Thiếu chíp khiến giá đồ điện tử tăng cao – nguồn ZDNet
Chip điện tử (electronic chip) còn được gọi là mạch tích hợp, gồm hàng trăm, hàng ngàn mạch bán dẫn, điện trở và đi-ốt (diodes) trên một miếng silicone cực nhỏ. Chip điện tử không thể thiếu trong công nghệ sản xuất máy bay, xe hơi, máy vi tính, điện thoại di động và hàng triệu sản phẩm khác…Công việc sản xuất chíp còn bị gián đoạn bởi những sự kiện khác, trong đó có thể kể đến trận hoả hoạn tại công ty sản xuất chíp Renesas của Nhật Bản, một trong những công ty sản xuất lớn nhất thế giới, và thời tiết quá lạnh tại Texas trong mùa Ðông vừa qua đã buộc hệ thống sản xuất chíp trong tiểu bang này phải đóng cửa cả tuần lễ. Rồi trận hạn hán nặng nhất trong nửa thế kỷ tại Ðài Loan, trung tâm sản xuất chíp của thế giới, có nguy cơ làm giảm sản lượng của ngành kỹ nghệ chíp thêm nữa, do cần sử dụng một lượng nước khá lớn trong quá trình sản xuất.
Cuộc khủng hoảng chíp hiện nay không chừa bất cứ ai, kể cả những đại công ty kỹ thuật, như Apple chẳng hạn, được dự kiến doanh số hàng bán ra sẽ sụt giảm cao hơn mức bình thường trong quý này, đặc biệt là với loại máy tính bảng và máy tính xách tay.
Giá thành của nhiều loại chíp điện tử còn rẻ hơn một lon nước ngọt. Nhưng đây lại là một thành phần sản xuất rất quan trọng chiếm tới 12% tổng sản lượng nội địa Hoa Kỳ, và theo một phúc trình của công ty đầu tư Goldman Sachs mới đây, nguồn cung cấp chíp bị sụt giảm có thể đẩy giá thành đối với một số loại sản phẩm lên thêm 3%. Goldman Sachs ước tính có khoảng 169 ngành kỹ nghệ tại Hoa Kỳ bị ảnh hưởng trực tiếp, với một danh sách bao gồm kỹ nghệ đóng tàu thuyền, kỹ nghệ dệt vải và thậm chí … kỹ nghệ sản xuất bia rượu.
Xe tồn kho giảm sụt vì thiếu chíp – nguồn Yahoo Finance
Tình trạng thiếu chíp còn ảnh hưởng tới cả những thành phần kinh tế không có liên hệ trực tiếp tới chất bán dẫn. Như công ty vận chuyển Kansas City Southern cho biết cuộc khủng hoảng chíp điện tử đã buộc những nhà máy lắp ráp xe tại Mexico phải ngưng sản xuất. Nhu cầu vận chuyển xe và đồ phụ tùng xe cạn khiến cho số hàng cần vận chuyển sụt giảm 18% trong quý đầu năm nay so năm ngoái. Công ty Costco Wholesale Corp. cho biết họ cũng đang gặp vấn đề đơn đặt hàng cho các loại máy truyền hình, máy điện toán và những đồ gia dụng có khả năng kết nối với internet.
Theo công ty nghiên cứu thị trường International Data Corp., chíp điện tử là ngành kỹ nghệ trị giá $442 tỷ, lớn hơn tổng sản lượng nội địa của Ái Nhĩ Lan hoặc trị giá của công ty Walmart trên sàn chứng khoán. Theo công ty nghiên cứu thị trường chất bán dẫn IC Insights Inc., tổng số lượng chíp điện tử được sản xuất và chuyển đi dự kiến sẽ tăng 13% trong năm nay lên đến mức kỷ lục 1.13 ngàn tỷ đơn vị.
Như đã nói ở trên, nguồn cung cấp chíp điện tử bị siết chặt nhất là các loại chíp rẻ tiền được sử dụng phổ biến trong các thiết bị điện tử và đồ gia dụng mà người tiêu thụ đổ xô đi mua trong thời gian đại dịch lên cao. Tuy nhiên, tình trạng thiếu chíp trong ngành sản xuất xe là được chú ý tới nhiều nhất trong thời gian qua vì nhà nào cũng cần tối thiểu có chiếc xe để đi. Không có lò nướng vi ba hay máy tính bảng thì chắc không ảnh hưởng mấy trong sinh hoạt hàng ngày nhưng không có chiếc xe để đi lại thì sẽ gặp rất nhiều bất tiện.
Theo công ty tư vấn Deloitte, phụ tùng điện tử chiếm hơn 40% tổng chi phí sản xuất của một chiếc xe trong năm 2017, tăng gấp đôi so với năm 2007. Thiếu chíp điện tử cũng có nghĩa là số lượng xe sản xuất giảm khiến cho giá xe bán cho người tiêu thụ tăng, không chỉ với xe mới mà luôn cả những loại xe cũ – hậu quả của số lượng xe tồn kho giảm nhanh do doanh số bán ra tăng mạnh so với số lượng xe mới sản xuất bị hạn chế. Theo công ty cung cấp dữ liệu Edmunds, trong tháng Ba, giá trung bình của xe đã qua sử dụng cao hơn 13% so với một năm trước đó, là tỷ lệ tăng cao nhất kể là năm 2017.
Giới được lợi nhất là các đại lý xe cũ, nhưng các công ty sản xuất xe cũng được lợi theo. Là vì giá xe cũ hỗ trợ cho giá xe mới, tiền lời thêm mà họ được chia với các đại lý thông qua các thoả thuận ký kết cũng như việc giảm ưu đãi cho khách hàng khi mua xe.
Với những ai cần mua hay muốn đổi xe trong lúc này thì nên ráng chờ đợi thêm ít tháng nữa. Mùa Xuân, và có lẽ kéo qua mùa Hè năm nay, được cho là khoảng thời gian mua xe ít thuận lợi nhất đối với người tiêu thụ.
Một bảng mạch điện bao gồm nhiều chíp điện tử – nguồn Hudson Institute
VH
