Trong tuần qua, nếu không có vụ quốc hội cho điều tra để luận tội Tổng thống Donald Trump, với cáo buộc là đã lạm dụng quyền lực và chức vụ để gây áp lực với Tổng thống của Ukraine trong việc điều tra về một vụ làm ăn có liên quan đến con trai của cựu Phó Tổng thống Joe Biden, có lẽ chúng ta được nghe nhiều hơn về những tin tức có liên quan đến vụ khủng hoảng thuốc lá điện tử (e-cigarette) đang xảy ra trong thời gian gần đây.
Thật vậy, vụ khủng hoảng thuốc lá điện tử tuần qua đã tăng thêm tốc độ với hai cuộc điều trần tại quốc hội, thêm hàng trăm trường hợp mới về căn bệnh phổi liên quan đến thuốc lá điện tử nhưng còn mang nhiều bí ẩn, một cuộc biến động trong nội bộ của công ty sản xuất thuốc lá điện tử Juul, và kế hoạch sáp nhập hai công ty thuốc lá lớn trên thế giới là Altria và Philip Morris International đã bị hủy bỏ.
Trung tâm Phòng chống và Kiểm soát Bệnh tật (CDC) đã phái đi hơn 100 bác sĩ và nhân viên điều tra để tìm cho ra nguyên nhân vì sao đã khiến cho hơn 800 người bị mắc phải căn bệnh phổi bí ẩn cũng như 14 trường hợp tử vong cho đến cuối tuần qua. Những triệu chứng đầu tiên của những người mắc bệnh bao gồm ho, khó thở, tức ngực, nôn mửa, tiêu chảy, mệt mỏi hoặc đau ở vùng bụng.
Ðã có một vài tiểu bang như New York, Massachusetts và Washington đã ra lệnh cấm tạm thời việc bán thuốc lá điện tử, và chính phủ liên bang dự tính trong nay mai cũng sẽ ra lệnh cấm bán những loại thuốc lá điện tử có mùi trái cây vì cho rằng mục tiêu của loại thuốc lá này là nhắm vào các em học sinh trung học.
Một số cơ quan của chính phủ liên bang cũng như quốc hội đã cho mở những cuộc điều tra liên quan đến căn bệnh phổi trên cũng như ngành kỹ nghệ thuốc lá điện tử và công ty sản xuất Juul hiện đang đứng đầu thị trường.
Hiện nay, căn bệnh phổi liên quan đến thuốc lá điện tử đã xuất hiện tại 46 tiểu bang và khu vực lãnh thổ Virgin Island. Trong đó những tiểu bang bị ảnh hưởng nặng nhất là California, Texas, Wisconsin và Illinois, có từ 50 tới 99 trường hợp bệnh tại mỗi tiểu bang.
Những người mắc bệnh đầu tiên được đưa vào bệnh viện chữa trị là vào Tháng 4, và đến khoảng Tháng 7 thì căn bệnh lan truyền nhanh chóng. Trường hợp tử vong đầu tiên được báo cáo là ngày 23 Tháng 8 tại Illinois, và hai vụ tử vong mới đây nhất là tại North Carolina và Oregon xảy ra hôm Thứ Năm 26 Tháng 9. Mississippi, Georgia và Florida cũng đã báo cáo những trường hợp tử vong đầu tiên xảy ra tại ba tiểu bang này trong tuần qua.
Vậy, thuốc lá điện tử là gì, có hình dạng ra sao và vì sao ngày càng có nhiều người hút?
Khoảng một thập niên trước, thuốc lá điện tử bắt đầu xuất hiện trên thị trường. Ðây là một thiết bị điện tử có nhiều hình dạng khác nhau, nhưng tựu trung trông giống như một điếu thuốc lá thật hoặc một cây bút hay thậm chí một chiếc hộp nhỏ có nắp đậy có thể cất trong túi quần rất tiện lợi.
Kể từ khi xuất hiện, thị trường thuốc lá điện tử ngày càng phát triển và nay là ngành kỹ nghệ trị giá $2.6 tỷ tại Hoa Kỳ, và trong mấy năm qua đã có khoảng 20,000 tiệm chuyên bán thuốc lá và thuốc lá điện tử đã mọc lên khắp nước Mỹ. Ngoài ra, thị trường chợ đen của loại thuốc lá điện tử cũng phát triển mạnh gần đây. Một cuộc khảo sát năm ngoái cho biết có 10.8 triệu người Mỹ trưởng thành sử dụng thuốc lá điện tử.
Một số loại thuốc lá điện tử được bán tại một cửa tiệm – nguồn Bloomberg News
Thuốc lá điện tử đặc biệt đang ngày càng được ưa chuộng trong giới trẻ ở bậc trung học. Kết quả một nghiên cứu sơ khởi được bảo trợ bởi Viện nghiên cứu chống Lạm dụng Thuốc (NIDA) được đưa ra hôm Thứ Tư 18/9 cho biết một trong bốn em học sinh lớp 12 đã từng hút thuốc lá điện tử trong tháng qua, là con số tăng khá mạnh so với năm ngoái.
Những người trẻ thường rất dễ bị nghiện chất nicotine và một khi họ mắc nghiện thì có nhiều khả năng là họ sẽ quay sang hút loại thuốc lá thông thường.
Trong thời gian đầu mới xuất hiện, có một số ý kiến cho rằng hút thuốc lá điện tử an toàn hơn là hút thuốc lá thường là vì thuốc lá điện tử không thải ra khói và chất nhựa nâu (tar), hay ít ra, thuốc lá điện tử giúp cho người hút đổi sang một loại thuốc lá khác ít nguy hiểm hơn. Khi hút thuốc lá điện tử, người hút phà ra hơi nước có màu trắng đục giống như khói (vapor) và do đó trong ngôn ngữ tiếng Anh, việc hút thuốc lá điện tử cũng thường được gọi bằng động từ vaping.
Tuy nhiên, tình trạng căn bệnh phổi bí ẩn đang lan tràn hiện nay đã làm nhiều giới chức y tế lo ngại về ảnh hưởng sức khoẻ liên quan đến thuốc lá điện tử và đã lên tiếng phủ nhận quan niệm cho rằng thuốc lá điện tử an toàn hơn, lý do là cho đến nay vẫn còn thiếu khá nhiều thông tin liên quan đến những chất hoá học có chứa trong loại thuốc lá này.
Một điều không kém quan trọng cần được nhắc đến ở đây là hầu hết các loại thuốc lá điện tử đều có chứa nicotine, là chất gây nghiện và đặc biệt rất có hại cho những người trẻ vị thành niên là vì bộ não của họ còn đang trong thời kỳ phát triển. Ðược biết não của con người tiếp tục phát triển cho tới 25 tuổi, và chất nicotine có thể gây hại đến những vùng não liên quan đến trí nhớ, khả năng tập trung và học hỏi.
Ít ai trong chúng ta có thể hình dung ra có bao nhiêu chất nicotine hít vào trong buồng phổi mỗi khi đưa điếu thuốc lá điện tử lên môi. Nhưng một điếu thuốc điện tử điển hình sản xuất bởi công ty Juul có chứa một lượng nicotine ngang bằng một gói thuốc lá thông thường và được thiết kế để người hút “bập” được 200 lần.
Con số trường hợp nhiễm bệnh tại các tiểu bang – nguồn CDC
Cho đến nay các cơ quan y tế vẫn chưa nắm rõ nguyên do hay hoá chất nào đã gây ra chứng bệnh phổi ở một số người hút thuốc lá điện tử. Tuy nhiên, một bản phúc trình của CDC đưa ra hôm Thứ Sáu 27/9 vừa qua cho biết có 76.9% trong số 514 bệnh nhân trong cuộc nghiên cứu đã sử dụng những sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa chất THC, là loại hoá chất được chắt ra từ cần sa, trong thời gian một tháng trước khi phát hiện triệu chứng bệnh. Hơn một nửa số bệnh nhân trên cho biết có sử dụng những sản phẩm có chứa nicotine, trong khi 36% nói rằng họ chỉ sử dụng những sản phẩm có chứa THC.
Phúc trình trên của CDC cũng cho biết tuổi trung bình của các bệnh nhân là 23 tuổi, và 69% là nam giới.
Thêm một phúc trình khác của CDC tập trung trên các bệnh nhân từ hai tiểu bang Wisconsin và Illinois cho biết có 66% người hút thuốc lá điện tử có chứa THC bị nhuốm bệnh sau khi sử dụng lõi thuốc (cartridge) được bán dưới nhãn hiệu Dank Vapes.
Hiện nay không có công ty nào trên thị trường mang tên Dank Vapes, và do đó những sản phẩm mang nhãn hiệu Dank Vapes được xem là hàng giả, và khách hàng có thể tìm mua loại hàng mang nhãn hiệu này khá dễ dàng ở trên mạng internet.
Tại Hoa Kỳ hiện nay có 11 tiểu bang cho phép người dân sử dụng cần sa, trong đó California là thị trường cần sa hợp pháp lớn nhất thế giới. Người hút thuốc lá điện tử có chứa chất THC thường là dân thích được phê nhanh mà không phải qua những công đoạn vấn và đốt một điếu thuốc cần sa thông thường mất khá nhiều thì giờ trong khi cơn thèm đang lên.
Ngoài những bệnh nhân nhiễm bệnh phổi, đã có một trường hợp tử vong có liên quan đến THC, và có lẽ đây là nguyên nhân đã đưa tới tình trạng số bán thuốc cần sa điện tử giảm sụt 15% trên toàn quốc, trong đó có một vài tiểu bang cho biết số bán giảm sụt hơn 60%.
Các giới chức y tế tại trung tâm CDC đã lên tiếng khuyến cáo người dân nên ngưng hút thuốc lá điện tử trong khi cơ quan này đang điều tra về căn bệnh phổi quái ác đầy bí ẩn trên. Và nếu như những ai vẫn tiếp tục hút thì nên tránh những sản phẩm không rõ nguồn gốc hoặc đang bán lậu trên thị trường. Các giới chức y tế cũng cảnh báo người hút nên quan sát sức khoẻ của chính họ và nếu thấy có những triệu chứng như ho và đau ngực thì nên đến khám bác sĩ ngay.
VH
Arlington, TX
