Women Texas Film Festival (WTxFF) – 14-18 tháng 8, 2019, là một liên hoan phim khá trẻ trong làng điện ảnh. Tuy mới là năm thứ tư, nhưng WTxFF đã được dân trong nghề cũng như khán giả chấm là một trong những liên hoan phim hay và tổ chức quy củ nhất.

Justina Waldorf trưởng ban tổ chức chào mừng quan khách tại Texas Theatre. photo: john strange    

Liên hoan phim WTxFF là đứa con tinh thần của Justina Walford, một phụ nữ người Mỹ gốc Nhật (ông bà Ngoại cô từng bị nhốt trong trại tập trung ở Mỹ thời Ðệ II Thế Chiến). Sanh ra và lớn lên ở Quận Cam, California, Justina ra trường đại học môn văn chương. Sau một thời gian cô chuyển hướng sang viết kịch bản cho sân khấu. Năm 2004 một vở kịch của cô đoạt giải “Women in Theatre Red Carpet” ở Los Angeles. Vài năm sau cô cùng chồng là John Wildman mua một căn nhà ở Dallas, nhưng họ không dời sang Texas được liền vì chồng cô có job mới ở New York City. Tại New York, Justina bắt đầu làm việc nhiều hơn trong ngành điện ảnh. Sau vài năm, cuối cùng hai vợ chồng cũng trở lại được Dallas. Justina nói cô thích Texas vì người dân hiền hoà, thân thiện hơn; ngoài ra, so với Cali và New York thì nhà đất ở đây cũng rẻ hơn. Tuy nhiên, Dallas lại không có liên hoan phim nào chú trọng đến phụ nữ, khiến cô quyết định đứng ra tổ chức WTxFF.

Liên Hoan Phim ra mắt khán giả Dallas lần đầu tiên năm 2016 tại rạp hát bóng Texas Theatre trong khu Oak Cliff. Những ai quen thuộc với lịch sử Hoa Kỳ đầu thập niên 1960 có lẽ cũng từng nghe đến rạp này; đây là nơi Lee Harvey Oswald đã bị bắt vài giờ sau khi Tổng thống John F. Kennedy bị ám sát ở Dealey Plaza cách đó vài dặm. Ngày nay Texas Theatre vẫn còn hoạt động và hay chiếu phim ngoại quốc, phim nghệ thuật hoặc phim xưa. Cách đây vài tuần rạp đã cho chiếu “Apocalyse Now” (phiên bản mới do đạo diễn Francis Ford Coppola chỉnh sửa) – một bộ phim nổi tiếng về chiến tranh Việt Nam ra đời cách đây đúng 40 năm.

Đạo diễn Giovanna Morales Vargas tạo dáng với tờ báo Trẻ. Bộ phim “A Perfect 14” của cô đã đoạt giải “Storyteller Award”. photo: phienan/trẻ

Tuy là một rạp hát cũ xưa nhưng Texas Theater lại là một lựa chọn tuyệt vời cho Liên Hoan Phim Phụ Nữ ở Texas. Ngoài lý do lịch sử nêu trên, nó còn mang một dáng vẻ vừa cổ điển vừa ngoài luồng, rất thích hợp với các thể loại phim được trình chiếu tại đây. Justina Walford cho biết mục đích của LHP là để giới thiệu các nhà làm phim phụ nữ trong mọi thể loại – từ phim bộ dài trên 100 phút cho đến phim ngắn dưới 5 phút; từ phim phóng sự đến phim thử nghiệm; từ phim hài hước đến phim ma. Tất cả các phim được chọn đều phải có ít nhất một người phụ nữ đóng vai trò trọng yếu: đạo diễn, sản xuất, kịch bản, quay phim, cắt ráp, hay soạn nhạc.

Nên hiểu đây không phải là những phim chuyên về đề tài của phụ nữ, mặc dù điều đó nếu xảy ra thì cũng không có gì là lạ. Nhưng chính vì là phim do phụ nữ làm nên nó mang những góc cạnh và sắc thái khác biệt. Nhiều đề tài được nêu lên thật ra cũng là vấn đề của xã hội con người nói chung, chẳng hạn như bệnh ung thư hay bạo lực gia đình, nhưng chúng được kể lại từ quan điểm của người nữ, người vợ hay người mẹ. Do vậy nó giúp mang đến cho người xem (nếu là nam giới) những hiểu biết mới về thế giới xung quanh mà trước giờ có thể anh ta chưa hề nghĩ tới. Ngược lại, nếu người xem là nữ giới thì có thể họ sẽ tìm được trong những thước phim này sự đồng cảm với nhân vật hay sự cảm thông với những tình huống mà lắm khi bản thân họ từng trải qua nhưng không muốn, không thể hoặc không dám nói ra.

Rạp Texas Theatre ở Oak Cliff, nơi Lee Harvey Oswald bị bắt năm 1963, nay là địa điểm tổ chức WTxFF. photo: phiienan/trẻ

Ðặc biệt năm nay WTxFF còn có sự bảo trợ của hệ thống nhà thương Methodist Dallas, qua đó một số phim đã được chiếu tại khán trường Hitt Auditorium của bệnh viện. Ðây là những phim có đề tài xã hội ảnh hưởng đến trẻ em hay phụ nữ, hoặc liên quan đến đời sống và sức khoẻ. Ngoài ra chương trình còn có các buổi hội thảo với các nhà làm phim, tạo cơ hội cho khán giả gặp gỡ, đặt câu hỏi và trò chuyện với tác giả. Nhưng ấn tượng nhất là hai đêm “Thảm Ðỏ” dành riêng cho báo chí đến để phỏng vấn và chụp hình các nhà soạn giả, đạo diễn cũng như diễn viên đến từ khắp nơi trên nước Mỹ.

Ðây thật sự là điểm son của Liên Hoan Phim vì nó cho thấy không những sự chuẩn bị chu đáo của ban tổ chức mà còn nỗ lực PR họ dành cho các nhà làm phim, giúp họ quảng bá các tác phẩm nghệ thuật của mình đến quần chúng. Trò chuyện với Trẻ, hai nhà làm phim Giovanna Vargas và James O’Brien, từng tham dự nhiều liên hoan phim trên thế giới và đoạt nhiều giải thưởng với bộ phim “A Perfect 14”, nói chưa nơi nào họ được ban tổ chức lo lắng tiếp đãi nồng hậu như tại Dallas.

Các nhà làm phim được báo chí phỏng vấn chụp hình trong đêm thảm đỏ tại Texas Theatre. photo: zack huggins

So với năm ngoái thì năm nay số phim tham dự tăng gần gấp đôi – 17 phim dài và 29 phim ngắn. Tuy đây là lần đầu tiên đa số các nhà làm phim này đến Dallas, ai cũng nói nếu được mời lần sau họ sẽ không ngần ngại trở lại lần nữa. Nhiều người nói với Trẻ không phải liên hoan phim nào cũng được tổ chức hoàn hảo như thế này; không phải LHP nào cũng bao tiền máy bay và ăn ở cho phim đoàn; không phải nơi nào họ cũng được trải thảm đỏ đón chào và đối xử như khách quý. Ai cũng ao ước phải chi tất cả các liên hoan phim khác đều được như vầy.

Justine Walford nói một trong những mục tiêu của WTxFF là tạo môi trường cho các nhà làm phim nữ, nhất là người thiểu số và da màu, thoải mái gặp gỡ, kể chuyện, trình bày quan điểm mà không sợ bị chê bai hay chỉ trích. Cô cho rằng phim ảnh có khả năng truyền đạt cao, có thể vượt qua những rào cản của văn hoá, chủng tộc, giai cấp và kể cả ngôn ngữ nếu được thực hiện một cách nghiêm túc. Và tiếng nói của phụ nữ là một phần không thể thiếu trong quá trình xây dựng một xã hội công bằng và tốt đẹp hơn.

Bữa ăn trưa trao giải thưởng tại Oak Cliff Brewing. photo: zack huggins

Cô nói thuở ban đầu của điện ảnh, vào những thập niên 1920-1930, con số những nhà làm phim nữ thật ra còn cao hơn đàn ông. Nhưng nam giới dần dần thống lĩnh bộ môn nghệ thuật này. Cho nên giờ đây chúng ta cần có những sinh hoạt như WTxFF để giúp cho kỹ nghệ điện ảnh cân bằng trở lại. Và công việc của người điều khiển chương trình như cô là thu lượm và chọn lọc những câu chuyện rời rạc của những người phụ nữ từ khắp nơi, gom chúng lại thành một quyển truyện nhiều màu sắc, tuy đôi khi gai góc nhưng luôn luôn mang tính nhân bản.

Cô cũng bày tỏ hy vọng trong tương lai sẽ có thêm các nhà làm phim gốc Việt – dù đã thành danh hay còn là sinh viên, gởi các sản phẩm điện ảnh của mình đến cho WTxFF, để Liên Hoan Phim Phụ Nữ ở Texas ngày càng đa dạng, có thể đại diện cho nhiều sắc dân cũng như nhiều thành phần xã hội hơn nữa.

PA