Các phán quyết của Tối cao Pháp viện Mỹ đã nhiều lần thay đổi giòng lịch sử, chẳng hạn như hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới. Nhưng bạn biết gì về Tối cao Pháp viện (TCPV)? Tại sao có 9 thẩm phán, tại sao các thẩm phán phục vụ suốt đời, hoặc tại sao các thẩm phán mặc áo choàng đen?

Quy định về việc bổ nhiệm trọn đời xuất phát từ Điều III của Hiến pháp Hoa Kỳ: Quyền tài phán của Hoa Kỳ được dành cho một “toà tối cao”, và ấn định nhiệm kỳ trọn đời cho các thẩm phán của toà án này, “trong khi họ có tư cách tốt” (nghĩa là các thẩm phán có thể bị luận tội nhưng không thể bị cách chức vì các lý do khác), và lương bổng của họ cũng không bị cắt giảm khi đang nhiệm chức. Những quy định này của Hiến pháp là nhằm bảo vệ tính độc lập của các thẩm phán khi đưa ra các phán quyết.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Ý nghĩa của “tư cách tốt”

Thế nào là “tư cách tốt” là điều đã được tranh luận từ lâu. Một số người cho rằng nó ngược lại với “tội phạm cao và tội nhẹ” (high crimes and misdemeanors – là hành vi có thể dẫn đến việc luận tội một viên chức liên bang). Tất cả các thẩm phán liên bang, bao gồm cả các thẩm phán TCPV, đều có thể bị loại bỏ bằng “luận tội” (impeachment)

Xem thêm:   Nơi thờ phượng

Chỉ có một thẩm phán TCPV từng bị luận tội. Năm 1804, Samuel Chase, người được Tổng thống George Washington bổ nhiệm, đã bị Hạ viện luận tội vì các phán quyết đảng phái của ông, nhưng Thượng viện đã không kết tội, và Chase đã phục vụ cho đến khi ông ta qua đời năm 1811.

Các thẩm phán có thể nghỉ hưu?

Tuy phục vụ trọn đời, nhưng không đòi hỏi thẩm phán phải phục vụ cho đến chết. Một số đã chọn nghỉ hưu, như Chánh án Warren tự nguyện nghỉ hưu năm 1969. Những vị khác cũng vậy: Sandra Day O’Connor, John Paul Stevens, David Souter, và gần đây nhất là Stephen Breyer. Tuổi thọ cao hơn (so với cuối thế kỷ 18) có thể dẫn đến sự gia tăng số vị nghỉ hưu tự nguyện trong tương lai.

Vấn nạn về việc bổ nhiệm trọn đời

Những năm gần đây, các thẩm phán được bổ nhiệm vào TCPV đều trong độ tuổi từ 43-54, có thể dự kiến là họ sẽ vẫn ngồi trên ghế thẩm phán trong hai, ba, hoặc thậm chí bốn thập niên nữa. Nếu các đề cử vào TCPV ngày càng trở nên gay gắt như trong thời gian mới đây, thì “nhiệm kỳ trọn đời” có thể là một yếu tố cần phải xét tới.